Door Jurrien Hamer (Rathenau Instituut)

– Door Jurriën Hamer (Universiteit Utrecht) – 

Het is een klassieke politieke manoeuvre: schilder de ander af als zondebok en beschuldig hem van alles dat misgaat. Door de geschiedenis heen werden velen zo geslachtofferd, van heksen en ketters tot homo’s en Joden. Iedere tijd kent zijn eigen zondebokken. In de spreekbeurten van leidsmannen als Vladimir Poetin, Kim Jong-un en Ayatollah Khamenei vervult ‘het Westen’ nu die rol. Maar we kunnen de retoriek ook veel dichter bij huis tegenkomen: in de woorden van Geert Wilders, die in de Tweede Kamer opvangcentra opsomt, of in de bijdrages van Halbe Zijlstra, die waarschuwt voor een ‘run op de Nederlandse welvaart’.
In de 21ste eeuw dient de vluchteling als zondebok. En als we niet oppassen zal hij moeten boeten voor ons collectieve falen.

De redenen die Wilders en Zijlstra geven om je tegen vluchtelingen te ‘verzetten’ zijn altijd verbonden met onze eigen zorgen. Zo gaan ze onze banen inpikken, ons overheidsgeld opmaken, onze veiligheid wegnemen en natuurlijk onze ouderenzorg teniet doen. Veel burgers delen zorgen over hun veiligheid, hun werk en hun gezondheid, en de heren suggereren dat door vluchtelingen hard aan te pakken iets aan die zorgen gedaan kan worden. De schuld voor alle ellende wordt bij de vluchteling neergelegd: hij is de zondebok wiens offer verlossing zal brengen. En daardoor voelen juist de mensen die het moeilijkst vooruit komen zich door vreemdelingen bedreigd.

Maar het is heel dubieus om te denken dat de vluchtelingen de oorzaak zijn van al onze maatschappelijke misère. Jazeker, op de korte termijn moet betaald worden voor hun opvang en voorzieningen. Maar we weten ook dat op de lange termijn steeds meer asielzoekers werken en cultureel bijdragen aan de samenleving. Niet voor niets zijn de welvarende hoofdsteden van het Westen, New York en Londen, zeer multicultureel. Het is dus geheel de vraag hoe onze welvaart de komende jaren reageert op de vluchtelingenstroom. De vluchteling is niet de brokkenpiloot van Nederland, die overduidelijk prangende maatschappelijke problemen veroorzaakt.

Die eer gaat naar onze overheid.

Niet de vluchteling maar de regering heeft onder meer de politiedienst belabberd gereorganiseerd, peperdure IT-projecten uit de hand laten lopen, weinig gedaan tegen belastingparadijzen, veel te laat gereageerd op klimaatverandering en – samen met de rest van Europa – de asielproblematiek totaal onderschat. Bij dat falen, waar uiteindelijk iedere burger in onze democratie medeverantwoordelijk voor is, zouden we eens moeten stilstaan. Want de prijs van degelijke vluchtelingenopvang verbleekt erbij.

Maar goed, dat is natuurlijk het geniale van het uitkiezen van een zondebok: over het onderliggende beleidsfalen hoeft niet meer nagedacht te worden. In de angstige mediastorm is geen tijd meer voor maatschappelijke ophef over het grootschalige scheefwonen in de sociale woningbouw, de lage pakkansen in de criminaliteitsbestrijding of de voorrechten van de allerrijksten.

Dat is tragisch en cynisch, want terechte frustraties treffen nu het meest kwetsbare doelwit: ontheemde mensen die gevlucht zijn voor bittere armoede, oorlog en onderdrukking.

Ps. Wellicht wil iemand nu tegenwerpen dat Wilders en Zijlstra geen kwaadaardige poppenspelers zijn, en dat ze echt geloven wat ze zeggen. Voor de analyse en de gevolgen maken die intenties niets uit. Hoe meer de obsessie met vluchtelingen doorwoekert en Wilders stijgt in de peilingen, hoe meer het beeld van de zondebok zich zetelt in ons collectieve bewustzijn en hoe verder weg we zijn van echte oplossingen.
Save


Meer:

Volg ons op

TwitterInstagramFacebook

Op de hoogte blijven per mail?

Wanneer wil je een e-mail ontvangen?

Steun ons

Doneer Word vriend

3 Comments

  1. Mee eens. Er worden heel veel discussies op tv en in de krant gevoerd op basis van emotie van dit moment en dat voorkomt dat mensen nog helder kunnen denken over de toekomst. Ik deel dit graag en hoop dat we met z’n allen op tijd zullen inzien dat het roer om moet. Niet tegen elkaar maar mét elkaar, multicultureel. Badgays zullen er altijd zijn, maar beter hén te isoleren, dan te volgen!

  2. Beste Hanny, je bedoelt bad guys, toch?
    Ik ben het ook eens met de auteur van deze column overigens.

  3. Mooi en duidelijk stukje waardoor ik hoop dat veel mensen echt gaan nadenken. Je zult maar moeten vluchten, huis en haard achter moeten laten, een levensgevaarlijke reis moeten ondernemen en dan aankomen in een land waar je ook niet welkom bent……………
    “En daardoor voelen juist de mensen die het moeilijkst vooruit komen zich door vreemdelingen bedreigd.” Door mijn (arbeids)handicap kom ik moeilijk vooruit, maar voel me door de vluchtelingen niet bedreigd.
    Wél door onze zg regeringsleiders die mi mensen tegen elkaar opzetten.
    Mensen, wij zijn de maatschappij, wij moeten het doen……..Zoals Hanny Ramerman hierboven zo mooi zegt: “Niet tegen elkaar maar met elkaar, multicultureel.”

Comments are closed.