Door Jurrien Hamer (Rathenau Instituut)

PvdA en VVD maken bij voorkeur ruzie over asielzoekers. Het kinderpardon, de strafbaarstelling van illegaliteit, bed, bad en brood – het is een klein wonder dat Rutte II nog in het zadel zit. Toch zijn de coalitiepartners op één punt heel eensgezind: criminele migranten moeten zo snel mogelijk worden uitgezet.
Die houding is begrijpelijk. De overheid en duizenden solidaire vrijwilligers hebben geen opvang gebouwd en slaapzakken uitgedeeld om geconfronteerd te worden met intimidaties, vechtpartijen en aanrandingen. Juist zij die geven om hun medemens hebben weinig geduld met onverlaten die het goede werk bederven en het imago van fatsoenlijke vluchtelingen kapot maken.
Maar helaas maakt alle terechte verontwaardiging ook blind. Het gaat namelijk niet om geschonden gastvrijheid, maar om het rechtvaardig bestrijden van criminaliteit.
Het lot van criminele vluchtelingen
In het najaar verscherpte Staatssecretaris Dijkhoff de regels: als je asielzoeker bent en veroordeeld wordt voor een zwaarder delict, zoals verkrachting, inbraak met recidive of een ramkraak, dient je verblijfsaanvraag afgekeurd of je verblijfsvergunning ingetrokken te worden. Daarmee lijkt de kous netjes af.
Maar veel criminele asielzoekers kunnen helemaal niet terug. Sommigen kunnen niet terug omdat het vaderland geen criminele asielzoekers terug wil nemen. Veel anderen kunnen niet terug omdat ze in het land van herkomst gemarteld of gedood zouden worden – en daartegen dient de Nederlandse overheid ze te beschermen. Gezien de grote vluchtelingenstroom uit Syrië, Eritrea, Irak en Afghanistan blijven criminele asielzoekers dus doorgaans hier. Alleen dan als illegaal.
Criminele asielzoekers worden natuurlijk eerst gestraft. Maar als de straf uitgevoerd is wacht de straat. Criminele asielzoekers ontvangen zo een dubbele sanctie. Waar een Hollandse verkrachter een tijdje moet zitten en verder gaat met zijn leven, belandt de Syrische verkrachter eerst in de cel en dan in de rechteloosheid.
Criminelen asielzoekers eerst straffen en vervolgens compleet aan hun lot overlaten – dat noemen ze dus ‘aanpakken’.
Vergelding, discriminatie en recidive
Dit regime is natuurlijk onrechtvaardig.
Een Nederlands geweldsmisdrijf lijkt me precies even walgelijk als een Syrisch geweldsmisdrijf. Toch wordt de Syriër veel harder gestraft. Als illegaal gaat hij behoren tot de verbannen mensen, die in de ogen van de overheid nauwelijks bestaan. In plaats van een ferme straf wordt een criminele asielzoeker gestript van al zijn waarde – als hij geen eten krijgt, ziek wordt of onder een brug moet slapen is dat zijn probleem. We behandelen gevangenen – zelfs gevangenen die de ergste misdaden op hun geweten hebben – een heel stuk beter.
Een criminele Syrische asielzoeker is een afgeschreven mens. En waarom? Omdat hij voor een oorlog is gevlucht.
Dat is grotesk.
Bovendien is het zeer te betwijfelen of dit beleid Nederland veiliger maakt. In plaats van resocialisatie en kans op werk krijgt de criminele vluchteling alleen een zwaard van Damocles boven zijn hoofd: want als zijn land van herkomst weer veilig is, kan hij ieder moment worden uitgezet. Zo’n behandeling lijkt me een ramp voor de recidivecijfers. Ex-delinquenten hebben namelijk begeleiding en zekerheid nodig om niet weer de fout in te gaan.
Dijkhoff schermt – zoals alle VVD’ers – met de onbewezen preventieve werking van harder straffen, maar de wet van de jungle lijkt me eerder van toepassing. Zijn verscherping biedt alleen maar schijnveiligheid. Echte veiligheid gaat juist hand in hand met het erkennen van de menselijkheid van daders en – na de straf – het bieden van een tweede kans.
De prijs van rechtvaardigheid
Het is natuurlijk geen gek idee om criminele asielzoekers terug te sturen. Maar dan moet er ook een land van herkomst bestaan dat hen terugneemt en veiligheid biedt. Wanneer die voorwaarden niet bestaan moet de Nederlandse overheid haar verantwoordelijkheid nemen – en dat betekent ook dat asielzoekers die hun straf hebben uitgezeten weer perspectief krijgen.
Maar welke politicus wil nog voor die boodschap staan? Het draagvlak voor het opvangen van fatsoenlijke mensen kraakt al aan alle kanten – wie weet is een pleidooi voor de rechten van criminelen wel de druppel. Vrouwe Justitia mag dan misschien blind zijn voor politieke overwegingen, maar politiek Den Haag, Henk, Ingrid en de massamedia zijn dat zeker niet.
Die zijn alleen blind voor de rechten die onze samenleving nog enigszins beschaafd houden.


Meer:

Volg ons op

TwitterInstagramFacebook

Op de hoogte blijven per mail?

Wanneer wil je een e-mail ontvangen?

Steun ons

Doneer Word vriend

2 Comments

  1. “Echte veiligheid gaat juist hand in hand met het erkennen van de menselijkheid van daders en – na de straf – het bieden van een tweede kans.” Echte rechtvaardigheid moet beginnen met een fatsoenlijke eerste kans, rekening houdende met het feit dat het overgrote meerendeel van de vluchtelingen uit oorlogsgebieden getraumatiseerd is. Ga er maar van uit dat 80% last heeft van PTSS, angsstoornis, of depressie. Stem de screening, opvang, en begeleding daarop af. Er zal m.i. in veel gevallen geen tweede kans meer nodig zijn.

    1. Helemaal eens dat betere opvang criminaliteit helpt voorkomen. Dat neemt uiteraard niet weg dat als de asielzoeker eenmaal de fout is gegaan, hij een rechtvaardige behandeling verdient.

Comments are closed.