Door Bij Nader Inzien (redactie)

Gastbijdrage door Rik Peels (universitair docent en onderzoeker Wijsbegeerte aan de Vrije Universiteit Amsterdam)

Vorige week werd bekend dat de 84-jarige Amerikaanse filosoof Alvin Plantinga voor zijn baanbrekende werk in de filosofie de John Templeton Prize ter waarde van 1,4 miljoen dollar heeft gewonnen. In dit filmpje legt de directeur van de Templeton Foundation uit waarom Plantinga de prijs gewonnen heeft en hier reageert Plantinga daarop met de voor hem karakteristieke bescheiden, relativerende humor. Wie is Plantinga en waarom heeft hij deze prijs gekregen?

Plantinga was hoogleraar aan Calvin College, Wayne State University en de University of Notre Dame. Hij is bekend vanwege zijn werk in de godsdienstfilosofie, de epistemologie en de metafysica.

Door zijn kritiek op het verificatiecriterium van de logisch-positivisten en inspirerende bijdragen in de metafysica en godsdienstfilosofie, droeg hij eraan bij dat deze filosofische disciplines – die een tijd lang verloren gewaand waren – inmiddels weer volop in de belangstelling staan.

Op slag bekend werd hij door zijn boek God and Other Minds (1967), waarin hij betoogde dat er weliswaar geen sluitende bewijzen voor het bestaan van God zijn, maar dat die ook niet nodig zijn om redelijk in God te geloven. Er zijn immers ook geen sluitende bewijzen voor het idee dat er andere personen (dan jijzelf) bestaan, maar het is prima rationeel om erin te geloven. Het tijdschrift Time noemde hem ‘America’s leading orthodox Protestant philosopher of God’.

Zijn The Nature of Necessity (1974) was een van de eerste boeken die een grondige verkenning biedt van wat mogelijkheid en noodzakelijkheid inhouden en heeft er zeker aan bijgedragen dat de metafysica, na monddood te zijn gemaakt door de logisch-positivisten, weer kon opbloeien.

Waarschijnlijk het bekendst is zijn Warrant-trilogie (1993, 1993, 2000) waarin hij zijn ideeën ontvouwt over wat een ware overtuiging tot kennis maakt. Heel in het kort: een ware overtuiging is kennis indien ze voortgebracht is door goed functionerende cognitieve mechanismen. In het laatste deel van de trilogie, Warranted Christian Belief, past hij deze kennistheorie ook toe op geloof in God, geïnspireerd door Thomas van Aquino en Johannes Calvijn. Als God bestaat, is het niet zo vreemd om te denken dat hij ons zo gemaakt heeft dat wij een ‘properly basic’ geloof in zijn bestaan kunnen vormen; een geloof dat niet berust op andere overtuigingen of argumenten, maar dat ‘basaal’ is. Zo’n geloof kan ook zonder argumenten volstrekt rationeel zijn.

Hij betoogde op verschillende plekken, onder meer in het boekje God, Freedom, and Evil (1974), dat er geen logische tegenspraak is tussen Gods bestaan en het bestaan van kwaad in de wereld. Zijn argumenten hieromtrent worden inmiddels algemeen aanvaard, hetgeen in de filosofie toch wel als een wonder mag worden beschouwd.

In 2011 verscheen van zijn hand nog Where the Conflict Really Lies, waarin hij de relatie tussen geloof en wetenschap bespreekt. Hij beargumenteert in dit boek dat er geen enkel serieus conflict is tussen Gods bestaan en het evolutionaire proces dat de biodiversiteit tot stand heeft gebracht, maar juist wel een conflict tussen wetenschap, in het bijzonder evolutietheorie, en naturalisme.

De John Templeton Prize wordt jaarlijks uitgereikt aan iemand die baanbrekend werk heeft verricht op het gebied van de Big Questions of Life. Plantinga ontvangt hem om zijn oeuvre dat de renaissance van de godsdienstfilosofie en de metafysica mogelijk maakte. Hij verkeert in goed gezelschap. Eerder kregen Freeman Dyson, Alexander Solzhenitsyn, de Dalai Lama, moeder Theresa en Desmond Tutu de Templeton Prize. Plantinga is van Nederlandse komaf: zijn vader was een eerste-generatie-immigrant uit Friesland. Reden genoeg voor ons om ook een beetje trots te zijn. En wellicht reden om te denken: als één keer een filosoof van Nederlandse komaf de Templeton Prize kan winnen, dan kan het ook twee keer…


Meer:

Volg ons op

TwitterInstagramFacebook

Op de hoogte blijven per mail?

Wanneer wil je een e-mail ontvangen?

Steun ons

Doneer Word vriend