Door Chantal Bax (Onderzoeker Radboud Universiteit Nijmegen)

Net zoals Cavell geen doorsnee filosoof is, is The Claim of Reason (1979) geen doorsnee werk. Wie afgaand op de (onder)titel een nauwgezette exegese van de Untersuchungen verwacht, heeft wellicht eenzelfde ervaring als twee eerdere recensenten: “If Stanley Cavell had set out to irritate, indeed to infuriate contemporary philosophers, he could not have better succeeded.”[1] Geheel in stijl neemt Cavell het werk van Wittgenstein – maar bijvoorbeeld ook van Heidegger, en van Shakespeare – niet zozeer als onderwerp maar veeleer als aanleiding voor zijn eigen, hoogst originele reflecties over (in dit geval) het scepticisme.

Dit aloude probleem is bij Cavell ook geen puur theoretische kwestie: zoals hij laat zien zegt het meer over ons filosofen, of eigenlijk over ons mensen, dan over het wezen van kennis op zich. Wie het bestaan van de buitenwereld betwijfelt, plaatst zichzelf buiten elke concrete context, en wie twijfelt aan het bestaan van other minds, legt de verantwoordelijkheid voor de verhouding tot de medemens buiten zichzelf. Van epistemologie tot ethiek, al dit soort zaken zijn uiteindelijk mensenwerk, zoals de rode draad van The Claim, en in feite van Cavells hele oeuvre, kan worden samengevat.

Laat het bovendien maar aan Cavell om daar het tegengestelde van een simpel relativisme aan te verbinden waarbij elke gemeenschap zich halsstarrig in de eigen waarheid ingraaft. Wie zich realiseert dat normen en waarden ‘slechts’ conventioneel zijn, kan dat uiteraard ontkennen of verdringen maar kan die gelegenheid ook gebruiken om te vragen waarom onze praktijken eigenlijk zijn zoals ze zijn: waarom we vlees eten bijvoorbeeld, of waarom sommigen rijk zijn en anderen arm. Dat is confronterend en ongemakkelijk maar het enige, aldus Cavell, dat de naam filosofie daadwerkelijk waard is.

Dit is een aflevering uit de rubriek ‘Een Kleine Ode Aan’. In ongeveer 250 woorden looft een Nederlandse of Vlaamse auteur een al dan niet vergeten filosofisch pareltje.

Verder lezen:

[1] D. Mannison & L. Reinhardt (1982): “The Claim of Reason: Wittgenstein, Skepticism, Morality, and Tragedy”. In: Philosophical Investigations 5.3, p. 227.


Meer:

Volg ons op

TwitterInstagramFacebook

Op de hoogte blijven per mail?

Wanneer wil je een e-mail ontvangen?

Steun ons

Doneer Word vriend