Door Jasper van den Herik (Postdoctoraal onderzoeker Universiteit van Amsterdam)

Begin jaren negentig ontwaren Francisco J. Varela, Evan Thompson en Eleanor Rosch een ernstig geval van bijziendheid in de cognitieve wetenschappen. Volgens het klassiek cognitivisme is denken het uitvoeren van neurale berekeningen over symbolen die een onpersoonlijk representatie van een objectieve wereld vormen. Deze visie leidt tot het methodologisch solipsisme: in de bestudering van het denken is de wereld slechts van belang voor zoverre deze gerepresenteerd is. Het lichaam en de wereld zijn aan het zicht onttrokken.

In het boek The Embodied Mind schetsen de auteurs de contouren voor een alternatief onderzoeksprogramma: de ‘enactieve’ benadering. Het leidende idee is dat organismen een wereld voorbrengen (enact). Denken is niet weggestopt in het hoofd, maar bestaat in het vermogen van organismen hun handelen perceptueel te sturen. Denken is altijd belichaamd en gesitueerd: het lichaam en de wereld zijn onlosmakelijk onderdeel van cognitieve processen. De voortgebrachte wereld is geen afspiegeling van een objectieve wereld, maar is afhankelijk van wat we kunnen doen. Net zoals wat we doen afhangt van wat we kunnen waarnemen, hangt wat we waarnemen af van wat we kunnen doen.

De enactieve benadering brengt zo de geleefde ervaring binnen handbereik van de cognitieve wetenschappen. Dit maakt het mogelijk om verschillende tradities met elkaar te verbinden: behalve de analytische cognitiefilosofie steunt de enactieve benadering op inzichten uit de theoretische biologie, de fenomenologische traditie, en boeddhistische filosofie. Voor iedereen die wil bijdragen aan een cognitieve wetenschap die iets te zeggen heeft over wat het betekent om een mens te zijn is The Embodied Mind verplichte kost.

Dit is een aflevering uit de rubriek ‘Een Kleine Ode Aan’. In ongeveer 250 woorden looft een Nederlandse of Vlaamse auteur een al dan niet vergeten filosofisch pareltje.


Meer:

Volg ons op

TwitterInstagramFacebook

Op de hoogte blijven per mail?

Wanneer wil je een e-mail ontvangen?

Steun ons

Doneer Word vriend

1 Comment

Comments are closed.