Door Roland Pierik (Universitair hoofddocent Universiteit van Amsterdam)

De vaccinatiegraad tegen besmettelijke kinderziekten is de afgelopen jaren afgenomen en het lijdt geen twijfel dat de toenemende invloed van de antivaccinatiebeweging hier debet aan is. Met hun spookverhalen kunnen ze bewerkstelligen wat decennia voor onmogelijk werd gehouden: het opnieuw uitbreken van ziekten als mazelen en kinkhoest. Maar wat verklaart de aantrekkingskracht van de antivaccinatiebeweging eigenlijk? Ik dit artikel betoog ik dat veel argumenten van de antivaccinatiebeweging initieel erg plausibel lijken maar bij nadere analyse gewoonlijk een serieuze en verifieerbare onderbouwing missen.

Jonge ouders beseffen al snel na de geboorte van hun eerste kind dat ze er een grote verantwoordelijkheid bij hebben gekregen. Dat kan – zeker in het begin – tot veel onzekerheid leiden. Zelf herinner ik me levendig dat ik de eerste nacht na de geboorte van mijn eerste zoon twee keer bij de wieg ben gaan kijken omdat het verdacht stil was en ik ervan overtuigd was dat hij niet meer ademde. Dit gevoel van verantwoordelijkheid dringt zich ook op als de uitnodiging voor de eerste vaccinatie op de mat valt.

Het gaat nog om zo’n klein en fragiel kind en weinig ouders zullen deze keuze lichtzinnig maken. Toch kiest het grootste deel van de ouders voor deelname aan het Rijksvaccinatie­programma omdat ze aannemen dat dit het beste is voor de gezondheid van hun kind. Tegelijkertijd zien we in westerse landen een toename van ouders die twijfelen over vaccinatie. Ook in Nederland is de vaccinatiegraad van 0 tot 2-jarigen de afgelopen drie jaar gedaald met een half procentpunt per jaar; gelukkig lijkt de overall vaccinatiegraad vooralsnog hoog genoeg om een robuuste bescherming te blijven bieden. Het lijdt geen twijfel dat de toenemende invloed van de antivaccinatiebeweging debet is aan deze dalende vaccinatiegraad.

In een tijdperk waarin steeds minder wordt aangenomen dat de gevestigde instituties de waarheid in pacht hebben en burgers worden aangemoedigd zelf hun eigen beslissingen te nemen, ligt het voor de hand dat ouders ook hier weloverwogen een eigen keuze maken. Het lijkt tegenwoordig heel gemakkelijk om zelf op onderzoek te gaan – op internet is veel informatie te vinden van zowel voor- als tegenstanders. De Nederlandstalige tegenstanders zijn voornamelijk vertegenwoordigd door twee organisaties: De Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken (NVKP) en VaccinVrij. Beiden zijn erg actief op internet, onder andere met informatiepagina’s op Facebook (maar er zijn ook meer evenwichtige pagina’s zoals deze). Vaccinerende ouders hebben zich niet institutioneel georganiseerd. Misschien wel omdat vaccineren voor vele ouders een onomstreden default-optie is; misschien vertrouwen ze er gewoon op dat de overheid met het aanbieden van het Rijksvaccinatieprogramma op een juiste manier verantwoordelijkheid neemt voor de volksgezondheid.

Het gevolg van deze onevenwichtigheid is dat de stem van de antivaccinatiebeweging veel nadrukkelijker aanwezig is in sociale media, waardoor ouders die op zoek zijn naar informatie om tot een weloverwogen standpunt te komen al snel uitkomen bij deze pagina’s. Tegenover de informatie van officiële instituten als het RIVM, waarin wordt geconcludeerd dat de standaard-vaccinaties bewezen veilig en effectief zijn, waarschuwen vaccinatiesceptici voor de gevaren van vaccinatie. Vaccinatiesceptici hebben als elke andere burger natuurlijk ook het recht op vrijheid van meningsuiting, maar er is iets verontrustends aan het feit dat hun onwetenschappelijke claims zo sterk doorklinken in publieke debatten dat wetenschappelijk onderbouwde argumenten in de verdrukking komen.

In dit artikel wil ik daarom de potentiële aantrekkingskracht van de antivaccinatiebeweging beschrijven en analyseren. Voor veel academici is deze antivaccinatiebeweging namelijk een ietwat ongrijpbaar fenomeen, maar op sociale media lijkt ze aan invloed te winnen. En het lijdt geen twijfel dat de wilde verhalen op antivaccinatiewebsites debet zijn aan dalende vaccinatiegraad in Westerse landen. Eerst laat ik zien hoe binnen het wetenschappelijk onderzoek uitspraken over vaccinatie worden onderbouwd en vervolgens laat ik zien op welke manier deze uitspaken door de antivaccinatiebeweging ter discussie worden gesteld. Kenmerkend voor vaccinatiesceptici is dat ze vaak begrijpelijke en plausibel-lijkende stellingen presenteren die antwoorden lijken te geven op prangende en zeer complexe medische vragen. Maar deze, initieel plausibel lijkende antwoorden missen vaak een serieuze en verifieerbare onderbouwing. Ze moeten daarom gewoonlijk met meer dan het spreekwoordelijke korreltje zout worden genomen.

Wetenschappelijk onderzoek naar vaccinatie

Medisch-wetenschappelijke debatten over vaccinatie omvatten verschillende academische specialisaties. Het gaat om epidemiologische vragen over de besmettelijkheid van ziekten en in hoeverre vaccinatieprogramma’s uitbraken tegen kunnen gaan. Daarnaast gaat het over biomedische vragen over de effectiviteit en werkingsduur van vaccins, en de risico’s die ze met zich meebrengen. Tenslotte gaat het om statistische analyses omdat het bij vaccinatie tegen besmettelijke ziekten altijd een kiezen is tussen twee kwaden. Met vaccins kunnen mensen tegen besmettelijke ziekten worden beschermd, maar deze zijn, net als iedere andere medische ingreep, niet risicoloos. Het risico van vaccineren moet worden afgewogen tegen de gezondheidswinst voor kinderen – direct doordat de individuele inenting tegen de ziekte beschermt en indirect doordat groepsimmuniteit uitbraken van besmettelijke ziekten kan voorkomen.

Wetenschappelijke kennis over vaccinaties is gebaseerd op een immer groeiend palet van empirisch onderzoek, waarin de gezondheidseffecten van infectieziekten, de beschermende werking van vaccins, maar ook de bijwerkingen van vaccinatie, systematisch worden getest. Dat gebeurt in veel verschillende projecten, wereldwijd, gebruikmakend van gezondheidsgegevens van grote groepen kinderen.

Onderzoeksmethoden en -resultaten wordt kritisch getoetst door experts voordat ze kunnen worden gepubliceerd. Wetenschappelijke kennis staat niet vast: er worden voortdurend nieuwe onderzoeks­resultaten gepubliceerd die voortbouwen op eerdere publicaties of andere publicaties juist ter discussie stellen. Sommige publicaties die vroeger centraal stonden zijn in de loop van de tijd naar de achtergrond verdrongen omdat meer recente publicaties hetzelfde punt preciezer maken, gebaseerd zijn op een betere methodologie of omdat latere publicaties effectief centrale claims uit eerdere publicaties (gedeeltelijk) verwerpen. Tenslotte is dit niet één overzichtelijk debat want ziekten verschillen in besmettelijkheid en risicovolheid, en vaccins verschillen in effectiviteit en mogelijke bijwerkingen. Dit betekent dat de risicoafweging per ziekte en vaccin verschilt en dus verschillende sub-discussies zijn ontstaan.

Een mooi voorbeeld van dit proces is een publicatie uit 2017 van RIVM-onderzoekers dat Deens onderzoek uit 2014 en 2015 ter discussie stelde. De Deense onderzoekers concludeerden dat de mazelenvaccinatie ook een positief bijeffect zou hebben omdat ze ook tegen andere infectieziekten zou beschermen. Het onderzoek van het RIVM, gebaseerd op gegevens van ruim een miljoen Nederlandse kinderen en methodologisch beter opgezet, liet zien dat de optimistische Deense conclusie niet opging (zie deze link). De RIVM-conclusies zijn vooralsnog niet weersproken en lijken op dit moment de beste papieren te hebben in het debat. Maar het kan niet worden uitgesloten dat toekomstige publicaties het RIVM-onderzoek verder bevestigen of juist ter discussie stellen. Mocht je een van de Deense artikelen dus toevalligerwijze tegenkomen, zou je ongerechtvaardigd optimistisch kunnen worden over de positieve bijwerkingen van de mazelenvaccinatie. Alleen als je je bewust bent dat op andere plekken publicaties te vinden zijn die dit artikel in perspectief zetten, kun je het op waarde schatten.

Het voorbeeld van het Deense onderzoek en Nederlandse correctie geeft aan dat wetenschappelijk onderzoek nooit eenduidige, definitieve conclusies oplevert. Alhoewel na decennia aan onderzoek wel een stabiele kern van kennis kan worden aangeduid, is deze kennis nooit 100% zeker – aan de grenzen wordt nog steeds veel onderzoek gedaan en wordt nog steeds bijgeleerd. Maar dit neemt niet weg dat er een duidelijke kern van ‘gestolde kennis’ is ontstaan waarover nog maar weinig academische discussie gevoerd wordt. Deze consensus omvat ook de stelling dat bij de veelgebruikte vaccins, zeg maar die vaccins die (precies om deze reden) zijn opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma, de gezondheidswinst veel groter is dan het risico van eventuele bijwerkingen; die gezondheidswinst wordt nog verder versterkt als door groepsimmuniteit de ziekten überhaupt niet meer kunnen uitbreken (voor betrouwbare informatie zie Plotkin’s Vaccines en de WHO vaccine position papers).

Waarom dit exposé over biomedisch onderzoek? Het laat zien dat conclusies van onderzoek niet eenvoudig op een presenteerblaadje worden aangeboden maar verspreid in een waaier van wetenschappelijke tijdschriften terug te vinden is. Tegelijkertijd heeft dit wetenschappelijk onderzoek naar vaccinatie een robuust geheel aan kennis opgeleverd dat over lange tijd en op basis van onderzoek in verschillende disciplines tot stand gekomen is. Dit maakt dat nieuwe publicaties, kritisch of juist erg positief over de effecten van vaccinatie, alleen maar in de context van dit decennialang onderzoek kunnen worden begrepen. Je kunt niet op basis van één artikel, of zelfs tientallen verschillende artikelen die kanttekeningen plaatsen bij vaccinatie, concluderen dat vaccinaties niet werken of schadelijk zijn. Het is heel makkelijk om wetenschappelijke publicaties te vinden die schadelijke effecten van vaccinatie laten zien. Het is nog veel makkelijker om publicaties te vinden die de voordelen benadrukken. Maar een goed wetenschappelijk oordeel moet (onbevooroordeeld!) gebaseerd zijn op een overzicht van de hele stand van de wetenschap op dit vakgebied – en dan blijkt dat de gebruikelijke vaccinaties goede bescherming bieden, tegen minimale bijwerkingen.

Het alternatief van de vaccinatiesceptici

Vaccinatiesceptici zijn niet overtuigd. Ze hebben een diep wantrouwen tegen de gangbare medische wetenschap in het algemeen, en instituten als het RIVM in het bijzonder. Ze benadrukken dat de wetenschap per definitie niet te vertrouwen is, omdat wetenschappers en RIVM-onderzoekers primair gedreven worden door de (financiële) belangen die ze hebben bij het in stand houden van het Rijksvaccinatieprogramma. Ze zijn ervan overtuigd dat er allerlei complotten zijn die de ‘echte waarheid’ over vaccinaties onder tafel houden en verdenken ‘Big Pharma’ ervan vergif aan de man te brengen omwille van geldelijk gewin. Men kan echter kritiek hebben op de handelswijze van de farmaceutische bedrijven en op het prijsbeleid van medicijnen zonder meteen te concluderen, zoals veel vaccinatiesceptici doen, dat deze industrietak als geheel niet deugt en bewust probeert de bevolking te vergiftigen.

Daarnaast verwerpen vaccinatiesceptici categorisch het bestaan- en de inhoud van de gestolde consensus over vaccinatie binnen de medische wereld. Voor hen is elk onderzoeksresultaat dat een negatief effect laat zien keihard bewijs dat er geen consensus bestaat over de veiligheid en effectiviteit van vaccinaties. En inderdaad, op het internet wordt het onderwerp hartstochtelijk bediscussieerd, maar van wetenschappelijk debat over dit onderwerp is al decennialang geen sprake meer. Immers, je kunt alleen echt van een controverse spreken als er ook een gestage stroom van artikelen in (bio)medische tijdschriften zou worden gepubliceerd die ernstige bijwerkingen of beperkte effecten van vaccins zouden laten zien. Maar kritische artikelen zijn schaars, en voor zover ze al verschijnen zijn het vaak experimentele studies, gebaseerd op kleine samples – Wakefields paper was gebaseerd op onderzoek naar twaalf kinderen.

Daarnaast eisen vaccinatiesceptici dat er meer onderzoek naar vaccins moet worden gedaan, maar deze komt slechts voort uit een – welgekozen? – onwetendheid over de overstelpende hoeveel publicaties die hierover al verschenen zijn. Juist omdat vaccins zo omstreden zijn, is het een van de meest onderzochte onderwerpen in de biomedische wereld. Alle antivaccinatiemythes van de laatste jaren zijn uit den treure onderzocht en ontmaskerd – de relatie met autisme, de hulpstoffen, wiegendood, astma, allergieën, ga zo maar door. Het probleem is niet dat er niet genoeg studies zijn, het probleem is dat de antivaccinatiebeweging de conclusies van de meeste bestaande publicaties domweg niet accepteert omdat de conclusie niet binnen hun wereldbeeld past.[i]

Untitled
Foto die keer op keer opduikt op antivacciatiewebsites over vaccinatieonderzoek.

Veel opzien baarde een antivaccinatie-organisatie die onderzoek financierde dat de link tussen vaccins en autisme moest aantonen. Ze vroegen en kregen robuust onderzoek maar ze kregen niet de uitkomst waar ze op hoopten, want het robuuste onderzoek kon de link niet aantonen.

Intuïtie versus wetenschap

Vaccinatiesceptici hebben een wantrouwen in de cijfers en statistieken die ten grondslag ligt aan medisch en epidemiologisch onderzoek. Ze kijken daarentegen liever naar ‘de mens achter de cijfers’ en verwoorden vaak argumenten die intuïtief erg aannemelijk klinken. Een eerste voorbeeld hiervan is de zogenaamde link tussen autisme en vaccinatie tegen Bof, Mazelen en Rodehond (BMR). Dit argument heeft een sterke initiële plausibiliteit omdat autisme zich gewoonlijk openbaart in dezelfde periode dat kinderen ook veel vaccinaties krijgen. Correlatie wordt al snel geïnterpreteerd als causaliteit en dit maakt dergelijke betogen ook zo verontrustend voor twijfelende ouders. Nu werd de hypothese ook nog eens ondersteund door onderzoek van de Engelse arts Wakefield. Zijn onderzoeksresultaten werden al snel door ander onderzoek tegengesproken. Uiteindelijk bleek er ook gefraudeerd te zijn in zijn analyses. Een probleem bij dit soort hypothese is dat intuïties soms belangrijk kunnen zijn bij het ontdekken van oorzaak-en-gevolg-relaties, maar in zichzelf vaak niet als finale verklaringen kunnen dienen, hoogstens als aanleiding tot een meer systematisch onderzoek. Het menselijke brein is zodanig georganiseerd dat het voortdurend op zoek is naar plausibele verklaringen voor onverwachte gebeurtenissen. Dit maakt dat het mentaal heel moeilijk is om te accepteren dat twee ingrijpende gebeurtenissen die kort na elkaar plaats vonden toch uiteindelijk niets met elkaar te maken hebben. Als mijn buurman de riolering onder zijn huis aan het vervangen is, en bij ons valt het anders zo betrouwbare internet plotseling uit, is de oorzakelijke link snel gelegd. Maar voordat ik boos bij de buurman aanbel zal ik eerst moeten onderzoeken of mijn intuïtie wel klopt. Is er misschien een andere verklaring voor mijn internet-probleem?

Ditzelfde geldt ook voor discussies over bijwerkingen van de BMR-vaccinatie. Wakefields hypothese is zo aantrekkelijk omdat het appelleert aan een vergelijkbare oorzaak-gevolg-logica. Maar een verstandig mens zal ook haar intuïties bevragen en, indien ongefundeerd, loslaten. Wakefields onderzoeks­resultaten werden oorspronkelijk heel serieus genomen in de biomedische wereld, wat een hele Wakefield-industrie heeft opgeleverd van onderzoek dat zijn hypothese op talloze manieren heeft onderzocht.[ii] Waarom? Precies de intuïtieve plausibiliteit én het omstreden karakter van zijn hypothese maakt het zo’n aantrekkelijk onderzoeksonderwerp: de eerste onderzoeker die een overtuigende empirische onderbouwing zou geven van een oorzakelijk verband tussen vaccinatie en autisme zou op slag wereldberoemd zijn.[iii] Dus erg veel onderzoekers hebben zich hierop gestort; echter, keer op keer moest worden geconcludeerd dat de link niet kon worden aangetoond – zelfs niet in een grootschalig onderzoeken waarin gevaccineerde kinderen werden vergeleken met ongevaccineerde kinderen.[iv]

Wakefield en zijn volgelingen geloven zo diep in hun intuïtie dat geen enkel empirisch bewijs hen nog op andere gedachten zal kunnen brengen. Maar hoe je het ook wendt of keert: de wetenschap heeft eigenlijk nog geen duidelijke verklaring voor het ontstaan van autisme, vooralsnog lijkt genetische aanleg de belangrijkste verklarende variabele. Het is met name kwalijk dat de antivaccinatiebeweging met het in stand houden van deze mythe een schijnverklaring presenteert aan ouders die geconfronteerd worden met een onverwachte en ongewenste diagnose – jouw kind heeft een aandoening die hem/haar voortdurend in de weg zal zitten. Daarmee maken ze feilloos gebruik van onrust bij ouders die twijfelen over vaccinatie door ze de stuipen op het lijf te jagen met de angstverhalen over vaccinatie en autisme. En nu Wakefield met pek en veren uit de wetenschappelijke wereld verjaagd is, heeft hij de rol van martelaar aangemeten; de klokkenluider die het opneemt tegen het o-zo machtige Big Pharma. En nu in voor zijn publiek veel toegankelijker media: documentaires, films (Vaxxed) en testimonials die op antivaccinatiewebsites gretig worden gedeeld.

Een tweede voorbeeld van stellingen die initieel plausibel klinken is het veelgebruikte antroposofische verhaal over de zogenaamde zegeningen van mazelen. Het doorlopen van mazelen is, vergelijkbaar met het wisselen van melktanden, een onschuldige maar noodzakelijke stap in het ontwikkelingsproces van een kind op weg naar volwassenheid. De ziekte zou volgens antroposofen een positieve bijdrage leveren aan de groei en immuniteitsopbouw, wat op latere leeftijd weer een grotere weerbaarheid op zou leveren tegen allergieën en ziekten als kanker: het doorlopen van kinderziekten bereidt het lichaam voor op zwaardere aanslagen later in het leven. Mazelen wordt opgehemeld als iets natuurlijks, omdat de natuur het nu eenmaal zo bedoeld heeft en de menselijke neiging om in dit natuurlijke proces in te grijpen door te vaccineren alleen maar kwaad kan doen:

5
Alleen: grootschalig onderzoek heeft dit positieve effect van mazelen nooit kunnen aantonen. Wat wél aantoonbaar is, is dat mazelen geen onschuldige ziekte is, en dat die bij een grote uitbraak ook in West-Europa weer dodelijke slachtoffers zal maken. Voor de invoering van grote vaccinatieprogramma’s stierven wereldwijd zo’n 2,6 miljoen mensen per jaar aan de ziekte, in 2015 stierven nog steeds zo’n 134.200 mensen aan de ziekte – voornamelijk kinderen onder de vijf. Ondervoede kinderen met een vitamine A-gebrek zijn extra kwetsbaar, maar ook initieel gezonde kinderen in rijke landen kunnen er flink ziek van worden.

De meeste kinderen krijgen een week hoge koorts en uitslag en jeuk over het hele lichaam; een klein percentage krijgt ernstiger aandoeningen en kan levenslang gevolgen overhouden door oorontsteking, hersenontsteking (encefalitis), ontsteking van de hartspier, longontsteking of bronchitis­. In 2017 is het aantal mazelengevallen binnen Europa met 400% toegenomen ten opzichte van 2016 en ook al is het zo dat de huidige gezondheidszorg beter in staat is om sterfgevallen te verminderen, zijn er in 2017 in Italië alleen al vier mensen aan mazelen overleden – en 35 in heel Europa. Dus de suggestie van vaccinatiesceptici dat mazelen een heilzame maar onschuldige kinderziekte is, waar een extra dekentje, een glaasje sap en wat extra ouderliefde voldoende zou zijn, is een hyperbolische onderschatting.

Een laatste voorbeeld van de rol van intuïties waar de antivaccinatiebeweging zich van bediend is het argument dat vaccins gevaarlijk zijn omdat ze schadelijke of ‘lichaamsvreemde’ hulpstoffen bevatten. Het feit dat vaccins hulpstoffen als aluminium, formaldehyde en antibiotica kunnen bevatten, wordt vaak gebruikt om ouders ervan te overtuigen dat ze hun kinderen met “gifstoffen volspuiten.” Men gaat daarbij voorbij dat een deel van deze stoffen van nature al in het menselijke lichaam voorkomen en die we ook gewoon via ons dagelijkse voedsel binnenkrijgen. Daarnaast is de dosis van deze stoffen in vaccins dermate klein dat ze niet tot schadelijke effecten kunnen leiden. In september 2017 werd een kritisch artikel over het gevaar van aluminium in vaccins gepubliceerd dat in oktober alweer werd ingetrokken omdat de onderzoeksdata waren gemanipuleerd. Maar de schade is alweer aangericht: net als Wakefields paper over autisme zullen de ongefundeerde conclusies nog jaren blijven rondzingen op het internet. Mensen met vertrouwen in de wetenschap zien het feit dat dit onderzoek is teruggetrokken als bewijs dat het zelfreinigende effect binnen de wetenschap werkt; vaccinatie­sceptici zien het als het zoveelste bewijs van de macht van Big Pharma.

Van wantrouwen in statistieken naar niet te verifiëren anekdotes

De afkeer bij vaccinatiesceptici van gangbare, systematische wetenschap maakt dat ze vooral op basis van persoonlijke ervaringen en concrete voorbeelden argumenteren. Maar het is erg moeilijk om deze persoonlijke ervaringen te generaliseren. Een analogie: iedereen kent wel het verhaal van de opa die zijn hele leven als een schoorsteen heeft gerookt en op zijn 95e nog steeds in goede conditie dagelijks rondfietst. Maar op basis van dit soort legendes kun je niet concluderen dat roken ongevaarlijk is. De statistieken laten een onweerlegbare relatie zien tussen roken, longkanker en vroege dood.

Met hun wantrouwen in de wetenschap hebben vaccinatiesceptici het vertrouwen in verifieerbaar empirisch onderzoek opgegeven en zeggen ze liever naar de mens achter de cijfers te kijken. Toen in een discussie op de Facebookpagina van Kritisch prikken iemand verwees naar een publicatie in het Nederlands Tijdschrift van Geneeskunde waarin stond dat als gevolg van de mazelenepidemie van 1999-2000 drie mensen waren overleden was een bekende antivaxxer niet onder de indruk. Als klassiek homeopaat had ze “een bredere kijk heeft op gezondheid en ziekte”:

2
“Bergen cijfers” hebben voor deze antivaxxer minder overtuigingskracht dan de toevallige kinderen die ze persoonlijk tegenkomt:

3
Alsof je zegt: ik ken een kettingroker van 95 dus die statistieken over roken en kanker kunnen domweg niet kloppen.

Dit voorbeeld is kenmerkend: vaccinatiesceptici negeren feitelijke gegevens over mazelenuitbraken en beschouwen analyses op basis hiervan als cijfer-fetisjistische blikvernauwing. Of ze ontkennen het effect van vaccinatie op afname van ziekten domweg – door het in het geheel toe te schrijven aan andere oorzaken, met name toenemende hygiëne, en te concluderen dat vaccinaties er niet toe doen. Tenslotte bagatelliseren ze het relatief grote risico dat het afzien van vaccinatie met zich mee kan brengen, bijvoorbeeld door te ontkennen dat je aan mazelen zou kunnen overlijden:

4
Echter, het gevaar van deze alternatieve ‘bredere kijk’ is dat deze slechts die incidenten selecteert die het geloof in vaccinatieschade ondersteunen. Vaccinatiesceptici beschouwen de kleine minderheid van onderzoekers die de veiligheid of effectiviteit van vaccins ter discussie stellen juist als ‘helden’ – de spreekwoordelijke David die tegen de Goliath van de gevestigde orde vecht. Echter, van een echt kritische blik is geen sprake omdat ze alleen kritisch zijn naar conclusies die niet in hun wereldbeeld passen. Zijzelf en hun bronnen zijn boven alle kritiek verheven. Het rotsvaste geloof in de eigen ‘brede kijk’ geeft vaccinatiesceptici de mogelijkheid om hun ongevaccineerde kinderen superieure gezondheid toe te schrijven, complicaties bij ‘de onschuldige kinderziekte’ terug te leiden naar eerdere gezondheidsklachten en statistische cijfers over morbiditeit en mortaliteit van mazelen domweg te negeren. Kenmerkend zijn de verhalen op antivaccinatiesites van ouders die ervan overtuigd zijn dat ze elkaars ongevaccineerde kinderen uit duizenden kunnen herkennen aan de hand van de heldere blik in hun ogen.
Maar uiteindelijk gaat het om de vraag met welke risico’s we te maken hebben, en of die aanvaardbaar zijn.

Anekdotes of incidenten helpen dan niet. Een groot voordeel van de wetenschappelijke methode is dat deze voorbij de anekdotische kennis gaat en risicoberekeningen maakt op basis van onderzoek naar miljoenen gevallen. Statistische analyses op basis van grote aantallen onderzoeksobjecten geven een goed beeld van de verschillende risico’s die tegen elkaar moeten worden afgewogen. Welk risico lopen kinderen als ze gevaccineerd worden tegen mazelen? Welk risico lopen ongevaccineerde kinderen als de huidige daling in vaccinatiegraad doorzet en mazelen ook daadwerkelijk weer zal uitbreken? Welk risico lopen ongevaccineerde kinderen op vakantie in Frankrijk, Italië de Veluwe en andere onder-gevaccineerde regio’s? Individuele anekdotes geven hier evenveel – of liever: even weinig – zinvolle informatie als het voorbeeld van de 95e jarige roker.

Open discussies of bangmakerij?

Antivaccinatie-pagina’s blijken geen goede plek zijn voor open discussies over vaccinatie omdat positieve geluiden domweg niet worden geduld. Zelf ben ik nooit toegelaten op de Facebookpagina van VaccinVrij; ik werd geblokkeerd van de NVKP­­-pagina na een vrolijk-ironische tweet over mijn discussies op die pagina:

6
Mijn conversatie via Messenger met de moderator van de NVPK-Facebook-site, nadat ik daar was geblokkeerd.

Recent bleek dat verschillende mensen van beide sites zijn geblokkeerd nadat ze op de sites zelf of op andere een tegengeluid lieten horen, of domweg omdat ze ook lid waren van ‘conflicterende pagina’s.’ Daarmee zijn beide pagina’s niets meer dan een internet-bubbel geworden waar true-believers elkaar kritiekloos kunnen napraten en waar ouders die op zoek zijn naar informatie de stuipen op het lijf kan worden gejaagd. Maar dit is natuurlijk wel een probleem: naar buitenstaanders – meelezende ouders op zoek naar informatie – houden ze het imago hoog een open discussieplatform zijn. Tegelijkertijd worden alle kritische geluiden onzichtbaar van de site geweerd. Dat maakt dat datgeen dat op de site overblijft een vertekend beeld geeft.

Een goed voorbeeld van bangmakerij is het begrip ‘vaccinatieschade’ dat binnen vaccinatie-sceptische kringen veelvuldig besproken wordt. In een van de reacties op een eerder stuk van Marcel Verweij en mij schrijft iemand over “alle kinderen die na vaccinatie doodgaan of ziek worden.” Het gebruik van het begrip suggereert goed onderbouwde kennis over een grootschalig probleem binnen de Nederlandse gezondheidszorg. Maar het enige ‘bewijs’ is de anekdotische verhalen die keer op keer worden herhaald maar nooit systematisch worden onderzocht – ik ken het voorbeeld van een meisje dat kerngezond was en twee maanden na de vaccinatie… Maar vijf onverifieerbare anekdotes achter elkaar vertellen is iets anders dan een systematische onderbouwing geven voor een oorzakelijk verband (zie hier voor een analyse van claims over vaccinatieschade na de HPV-vaccinatie). De hyperbolische terminologie van vaccinatieschade is feitelijk onjuist en een schromelijke – en exploitatieve – overschatting van de bijwerkingen van het BMR-vaccin. Bijwerkingen komen wel voor maar zijn meestal tijdelijk en lokaal: een pijnlijke arm of lichte verhoging. Grootschalig statistisch onderzoek laat zien dat ernstige bijwerking extreem zeldzaam zijn – zo zeldzaam dat vaak de oorzakelijke link met de vaccinatie niet eens kan worden aangetoond. Maar als je het frame ‘vaccinatieschade’ steeds maar weer gebruikt, zonder bereid te zijn aan te geven wat het precieze oorzakelijk verband is tussen vaccinaties en deze schade die je bij kinderen meent waar te nemen, dan maak je jezelf wel erg vatbaar voor confirmation bias waarbij je alle aandoeningen en (vermeende) gezondheidsproblemen bij jonge kinderen tot vaccinatieschade kunt bombarderen (zie hier en hier).

Het is verschrikkelijk wanneer ouders een kind verliezen door ziekte, maar het helpt niet om dat dan maar – zonder nader medisch onderzoek – te wijten aan de vaccinatie. Een mooi voorbeeld hiervan is de notoire anti-vaxxer Rob Dekkers die in de zomer van 2017 nogal wat ophef veroorzaakte door de dodelijke hersenkanker van nagellak-Tijn te koppelen aan zijn BMR-vaccinatie. Wel bieden deze verhalen weer een bevestiging van de suggestie dat vaccinaties niet deugen, waardoor ouders weer minder gaan vaccineren en vervolgens meer kinderen onbeschermd blijven. Een direct gevolg van bangmakerij door vaccinatiesceptici die op geen enkele solide (wetenschappelijke) basis is gestoeld. De terminologie van ‘vaccinatieschade’ is een bewuste keuze om ouders schrik aan te jagen.

De strategie lijkt er vooral op gericht te zijn deze angst en verwarring zoveel mogelijk aan te wakkeren. Je ziet voortdurend suggestieve en beangstigende artikelen over gevaren en bijwerkingen van vaccinatie opduiken, maar als deze dan ter discussie worden gesteld (en vaak doorgeprikt worden) ontstaat er bijna nooit een feitelijke discussie maar blijft de weerlegging in de lucht hangen, omdat de degene dit het artikel oorspronkelijk had gepost niet meer op de weerlegging ingaat. En daarna wordt er in een nieuw bericht vrolijk weer een nieuw ballontje opgelaten. Het doel lijkt nooit een diepgaande discussie over de feiten te zijn, het doel lijkt slechts te zijn om twijfel te zaaien, door veel van dit soort ballontjes op te laten en de suggestie te wekken dat daar waar rook is ook wel vuur zal zijn.
Een andere strategie is om ziekten als mazelen als iets natuurlijks te presenteren en vaccinaties als een onnatuurlijk ingrijpen. Zoals iemand onlangs op de Vaccin Vrij discussiepagina schreef: “Wanneer je kind sterft door een ziekte hoe verschrikkelijk ook, is het de loop van de natuur… Sterft je kind door een vaccinatie is het moord waar je medeschuldig aan bent…” (zie screenshot over mazelen hierboven).

Hier reproduceren vaccinatiesceptici het psychologische mechanisme van de omission bias die maakt dat we ons in onzekere situaties schuldiger voelen voor de gevolgen van onze keuzen (als een gevaccineerd kind serieuze bijwerkingen zou krijgen) dan voor de gevolgen als we niets ondernemen (een ongevaccineerd kind krijgt mazelen). Als gevolg van dit mechanisme hebben veel mensen de neiging om het zekere voor het onzekere te nemen en de oproep tot vaccinatie maar te negeren. Maar natuurlijk kunnen ouders zich ook ‘schuldig’ voelen na het besluit om af te zien van vaccinatie en het kind ernstig ziek wordt door de mazelen. Het is verstandiger om niet vanuit (angst voor) schuld te denken, maar keuzen te baseren op een zo objectief mogelijke weging van de risico’s. Vooral als de risico’s klein zijn (de kans op mazelen is klein, maar de kans op ‘vaccinatieschade’ is verwaarloosbaar) is angst een slechte raadgever.

Of zelfs een groot complot

Sommige vaccinatiesceptici gaan nog een stap verder en zien één groot complot. Op 4 augustus 2017 concludeerde een van de beheerders op de VaccinVrij pagina:

Het blijkt inmiddels helaas wel overduidelijk dat er wel degelijk sprake is van een complot, en hiervoor hebben we ook wel genoeg bewijs aangeleverd vind ik! En juist omdat alles nu zo duidelijk is, hoeven we er eigenlijk niet meer omheen te draaien. We moeten het massaal onthullen! … Het hele gebeuren omtrent vaccinaties, wat er nu gebeurt, is allemaal van tevoren geplant en vastgelegd, dan is er toch gewoon sprake van een complot? Het is toch ook wel overduidelijk dat de hele reguliere media al een tijdje bezig is met één groot vaccinatie-propaganda geluid? Lubach, NRC, Linda, Trouw, de ene opiniemaker na de andere wordt uit de kast gehaald … Ze bijten niet in de hand die hen voedt. … En we weten inmiddels ook dat ‘de wetenschap’ niet helemaal eerlijk is, zeker niet als het op vaccins aankomt. Even afgezien van het feit dat vrijwel alle vaccin-wetenschap betaald wordt door de farmaceutische industrie … Er wordt simpelweg gefraudeerd met gegevens.

Het staat vaccinatiesceptici vrij om deze mening aan te hangen, en de vrijheid van meningsuiting maakt dat de overheid hen niet kan tegenhouden om deze mening te delen. Maar de stelling dat wetenschappelijk onderzoek slechts door de Big Pharma betaalde provaccinatie-propaganda is, is nog zo’n diep-gekoesterde mythe van de antivaccinatiebeweging. Echter: fabrikanten van vaccins zijn verplicht hun onderzoeksresultaten (en wereldwijde updates daarvan) te overleggen aan de registratie-autoriteiten van geneesmiddelen. Deze beoordelen – onafhankelijk van de fabrikant – de effectiviteit en de bijwerkingen van ieder geneesmiddel. In Nederland is dat het CBG, in Europa de EMA en in de VS de FDA. Dus zelfs het door fabrikanten-betaalde onderzoek wordt onafhankelijk beoordeeld.

Deze overtuiging dat er een groot complot is, maakt een open discussie over de voor- en nadelen van vaccinatie onmogelijk. Als je de tegenstanders in het debat wegzet als deelnemers aan een grote samenzwering om de waarheid te verhullen, kun je je onttrekken aan open discussies over de veiligheid en de nuttigheid van vaccinaties. Dit standpunt geeft vaccinatiesceptici een middel in handen om elk onderzoek wat niet in hun straatje past, direct te verwerpen. Door te beweren dat de wetenschappers niet onafhankelijk zijn (geweest) maken ze hun eigen opvattingen immuun voor elke kritiek.

De alternatieve feiten van de antivaccinatiebeweging

De kracht van de antivaccinatiebeweging is dat hun argumenten zoveel initiële plausibiliteit hebben. Maar bij nader inzien blijken ze vaak niet gebaseerd te zijn op reële feiten uit de echte wereld. De bijdrage van veel vaccinatiesceptici blijken uitstekend te passen in de bredere context van politici als Trump en Baudet die grossieren in ‘alternatieve feiten.’ Ze halen voortdurend de media met sterke uitspraken, zonder al te bekommert te zijn over de feitelijke juistheid van deze uitspraken (zie hier). Eenzelfde verwijt valt veel vaccinatiesceptici te maken. Ze maken handig gebruik van het feit dat academisch discussies vooral intern gericht zijn, waardoor wetenschappelijke argumenten diep verborgen liggen in moeilijk toegankelijke vaktijdschriften. Hierdoor zijn uitkomsten van dit onderzoek moeilijk toegankelijk voor het brede publiek.[v] Daarnaast is deze kennis anoniem – het gaat niet over concrete personen maar over grote populaties en statistische kansen. De wetenschap is zeer bedreven in het vergaren van relevante kennis over vaccinatie. Maar de toenemende vaccinscepsis duidt erop dat deze evidence based-informatie steeds meer overstemd wordt door de slecht onderbouwde en onwetenschappelijke stem van de antivaccinatiebeweging.

Hier moet de wetenschap ook de hand in eigen boezem steken: Het is opvallend dat de medische wetenschap uitstekend in staat is om een cutting-edge debat over de werking van vaccins voeren die zo’n belangrijke bijdrage levert aan de volksgezondheid maar niet in staat zijn om de ultieme doelgroep – ouders die moeten instemmen met de vaccinatie – te overtuigen dat ze inderdaad veilig en effectief zijn. Het is wel een ongelijke strijd: wetenschappers en overheidsinstanties kunnen zich alleen op peer-reviewed informatie baseren. De antivaccinatiebeweging kan daarentegen ongestraft elke willekeurige suggestie, halve waarheid en hele leugen de lucht ingooien om vaccinaties en vaccinatieverstrekkers in een kwaad daglicht te stellen en twijfel bij ouders te zaaien. Toch lijkt de wetenschaps­voorlichting te kort te schieten. Immers, een succesvol vaccinatiebeleid veronderstelt niet alleen objectief veilige en effectieve vaccins, maar ook een basisvertrouwen van ouders dat deze vaccins een belangrijke bijdrage leveren aan de gezondheid van hun kind. Blijkbaar is het presenteren van feitelijke informatie over vaccinatie niet voldoende om de bangmakerij van de antivaccinatiebeweging helemaal te neutraliseren.[vi]

Nogmaals, de keuze om te vaccineren of niet wordt nooit volledig door feiten en rationele analyse bepaald; intuïties spelen altijd een rol. Uiteindelijk is keuze om op basis van wetenschappelijke argumenten over vaccinatie te beslissen ook een leap of faith. Maar deze keuze wordt het meest door verifieerbare kennis ondersteund. Het is irrationeel en gevaarlijk als intuïties een doorslaggevende rol hebben wanneer duidelijk is dat ze incorrect zijn. Het is ook irrationeel om intuïties en gevoelens zo’n grote rol te laten spelen dat feitelijke informatie in de verdrukking komt. In die context lijkt de antivaccinatiebeweging weinig behulpzaam bij het maken van een rationele keuze over vaccinatie. Anekdotes en persoonlijke ervaringen leveren weinig behulpzame kennis op – denk nog even aan de rokende opa. De harde kern van de antivaccinatiebeweging herhaalt steeds dat de medische wetenschap, huisartsen, en het RIVM niet te vertrouwen zijn. Maar wat is precies de kwalificatie op basis waarvan ze menen zelf wel een betrouwbare bron van kennis te zijn? Ook zou het interessant zijn om eens te uit te zoeken wat precies de belangen zijn achter deze vaccinatiekritiek, want homeopathische critici verdienen zelf weer veel geld aan het “ontstoren van vaccinaties” – een behandeling waarvan elke medisch-wetenschappelijke grondslag ontbreekt.[vii] Het feit dat de gepresenteerde antwoorden intuïtief-aannemelijk en begrijpelijk zijn geeft ze een hint van betrouwbaarheid – totdat je moet constateren dat de claims bij nadere analyse keer op keer onbewezen blijven.

Indien deze vaccinatiescepsis verder aan invloed zou winnen, kan groepsimmuniteit als een positieve bijwerking van vrijwillige vaccinatie verdwijnen en kan ook in Nederland gebeuren wat decennia voor onmogelijk werd gehouden: dat ziekten als mazelen en kinkhoest weer op grotere schaal uitbreken. In dat geval is het niet ondenkbaar dat de Nederlandse overheid het voorbeeld van Frankrijk en Italië zal volgen, waar na een afnemende vaccinatiegraad in 2017 een wettelijke vaccinatieplicht is ingevoerd. Een overheid kan niet simpelweg achteroverleunen als de vaccinatiegraad onder de kritische grenswaarde daalt. Juist als overheidsoptreden uitblijft in het geval van uitbraken van ziekten als mazelen en kinkhoest zal er maatschappelijke onrust en polarisatie ontstaan. Ouders kunnen openbaarmaking vragen van de vaccinatiegraad binnen kinderdagverblijven en scholen, of elkaar gaan verdenken of bevragen over de vaccinatiestatus van hun kind. Het is wenselijk dat het (politieke!) conflict primair in de politieke arena wordt uitgevochten, en dat het niet leidt tot polarisatie tussen verschillende groepen ouders binnen scholen, opvang en kinderdagverblijven (voor toelichting zie hier en hier en voor een discussie hier).

Nederland moet trots zijn op een goedwerkend systeem van vrijwillige vaccinatie dat zonder enige juridische dwang kinderen uitstekend beschermt tegen besmettelijke ziekten. Het is van belang dat ouders het hoofd koel houden, blijven vaccineren, en zich niet de schrik laten aanjagen door de ongefundeerde claims van de antivaccinatiebeweging.

Meer lezen? Zie http://www.rolandpierik.nl/Vaccinatie.

Met dank aan Lodewijk Attema, Fokko Jan Dijksterhuis, Natascha Lubberding, Bob Mulder, Hans van Vliet, Marcel Verweij en Marjolein Wakker voor verhelderend commentaar op eerdere versies van de tekst. Dit artikel is op persoonlijke titel geschreven.

[i] Ik wil hiermee niet suggereren dat er minder onderzoek naar vaccinaties moet worden gedaan, integendeel. Maar ik wil wel de suggestie bestrijden dat belangrijke vragen onvoldoende onderzocht zouden zijn want het tegendeel is waar: bepaalde thema’s, bijvoorbeeld aan de relatie tussen het BMR-vaccinatie en autisme is te veel sc gedaan. Het zou veel beter zijn onderzoeksbudgetten in te zetten voor echte open vragen: wat is bijvoorbeeld wel de oorzaak van autisme of onderzoek naar de veiligheid en effectiviteit van andere minder ontwikkelde vaccins.

[ii] Neem daarbij dan ook nog eens de constatering dat Wakefields artikel uit door The Lancet is teruggetrokken omdat het ondeugdelijk was en gebaseerd op gefraudeerde data. Het bleek dat Wakefield financieel belang had bij deze specifieke uitkomst van het onderzoek omdat hij grof betaald werd door een advocaat die graag miljoenen schadevergoeding voor de gevolgen van vaccinatie wilde claimen.

[iii] Eén van de mythes waar de antivaccinatiebeweging graag aan vasthoudt is dat het peer-review systeem het onmogelijk maakt om iets te publiceren dat tegen de mainstream opinie ingaat. Het tegendeel is waar. Wetenschappelijke tijdschriften publiceren het liefst baanbrekende artikelen die tegen de gevestigde orde ingaan. Geen enkele wetenschapper is beroemd geworden door het steeds met anderen eens te zijn. De antivaccinatiebeweging gebruikt deze mythe als rechtvaardiging voor waarom er zo weinig vaccinatie-sceptisch onderzoek wordt gepubliceerd. Maar het probleem is niet dat dit tegen de stroom ingaat, het probleem is dat het niet gebaseerd is op methodologisch gedegen onderzoek.

[iv] Deze studie omvatte 95,727 kinderen, inclusief meer dan 15,000 die op hun 2e levensjaar nog niet waren gevaccineerd meer dan 8,000 die op hun 5e nog niet waren gevaccineerd. Jain A, Marshall J, Buikema A, Bancroft T, Kelly JP, Newschaffer CJ. Autism Occurrence by MMR Vaccine Status Among US Children With Older Siblings With and Without Autism. JAMA. 2015;313(15):1534–1540. doi:10.1001/jama.2015.3077, voor een toelichting zie: https://www.autismspeaks.org/science/science-news/no-mmr-autism-link-large-study-vaccinated-vs-unvaccinated-kids.

[v] Veel van deze artikelen zijn achter pay-wall’s verborgen waardoor ze moeilijk toegankelijk zijn voor mensen zonder aanstelling aan een academisch instituut. Het feit dat veel wetenschappelijke publicaties verborgen zijn achter een ‘pay-wall’ en daarmee niet makkelijk toegankelijk zijn voor mensen buiten academische instituties is hoogst onfortuinlijk, en ik ben van mening dat het beter zou zijn dat uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek, vaak betaald met publieke middelen, ook openbaar beschikbaar zouden moeten zijn. Maar dit is een probleem waar wij als wetenschappers niet de oorzaak van zijn, noch makkelijk iets aan kunnen veranderen. Maar het feit dat vaccinatiesceptici geen gemakkelijke toegang tot deze data hebben geeft hen geen vrijbrief om allerlei verregaande conclusies te trekken op basis van wel-openbare samenvattingen, over artikelen die ze niet gelezen hebben.

[vi] In recent onderzoek wordt wel steeds meer aandacht aan besteed aan de vraag op welke manier een consultatiebureauarts de voorlichting over vaccinaties zo overtuigend mogelijk kan geven. Zie: Douglas J. Opel et al., ‘The architecture of provider-parent vaccine discussions at health supervision visits’, Pediatrics 132,6 (2013): 1037–1046; Douglas J. Opel & Saad B. Omer, ‘Measles, mandates, and making vaccination the default option’, JAMA Pediatrics 169 (2015): 303–4.

[vii] Zie bijvoorbeeld: http://www.cease-therapie.nl/cease-therapie/. “CEASE behandelaars hebben een 5 daagse opleiding van Tinus Smits gevolgd.” Na vijf dagen opleiding weten behandelaars (sic) blijkbaar hoe door ontstoren van vaccinaties kinderen van autisme kunnen worden afgeholpen.


Meer:

Volg ons op

TwitterInstagramFacebook

Op de hoogte blijven per mail?

Wanneer wil je een e-mail ontvangen?

Steun ons

Doneer Word vriend

19 Comments

  1. Dit is een erg interessant stuk over vaccinatiescepsis, maar de grote vraag “Wat verklaart de aantrekkingskracht van de antivaccinatiebeweging eigenlijk?” is nog niet zo duidelijk beantwoord. In de inleiding wordt gezegd dat “veel argumenten van de antivaccinatiebeweging initieel erg plausibel lijken”, maar dit roept de vragen op (1) wat deze argumenten nu precies zo plausibel maakt en (2) waarom deze argumenten plausibeler dan die van bijvoorbeeld het RIVM worden bevonden. Natuurlijk gaat het stuk hier ook op in, maar er worden nogal wat factoren genoemd (bijv. onevenwichtige aanwezigheid in de sociale media, anekdotische verhalen die beter aansluiten bij intuïties dan alleen cijfertjes; complottheorieën over vaccinatieprogramma’s; omission bias; ontoegankelijkheid van wetenschappelijke artikelen) die, voordat ze als verklaring kunnen dienen, ieder voor zich ook weer empirisch zouden moeten worden onderzocht – waarom zouden mensen bijvoorbeeld hun keuze laten beïnvloeden door wat er op sociale media wordt gezegd in plaats van af te gaan op wat er wordt verteld op de site van het RIVM? Ik vraag me dus af of er een gegronde belangrijke factor is aan te wijzen die de aantrekkingskracht van de antivaccinatiebeweging verklaard en wat bijvoorbeeld het RIVM dan zou kunnen doen om hun eigen aantrekkingskracht te vergroten.

    1. Harmen,
      Je stelt zeer goede vragen. Ik was oorspronkelijk in de veronderstelling dat het RIVM deze vragen zou gaan onderzoeken met behulp van de 2 miljoen extra die ze voor communicatie hadden gekregen. Luisteren naar de doelgroep en dan Unique Buyer Arguments formuleren ipv Unique Selling Propositions is van deze tijd. Daarop kun je vrij nauwkeurig de conversie-strategie bepalen. Ik heb er echter nog weinig van gemerkt als vader, ook al is de doelgroep in het artikel precies benoemd en benaderbaar op Social Media. Met als doel open vragen stellen en goed luisteren, als je het mij zou vragen. Inclusief gesprekken aangaan met ouders en therapeuten die wel degelijk ingezonden brieven schrijven hierover. Kansen te over.
      Helaas vinden ouders met vaccin-beschadigde kinderen (ik gelukkig niet) en bezorgde ouders (iwaaronder ik, vooral na HPV vaccin-oproep) geen gehoor bij instanties, maar wel steeds meer onder elkaar. Maar duizenden onfortuinlijke ouders vinden elkaar en wisselen steeds meer informatie uit. Vaak ook met bezorgde artsen en reguliere Pubmed-bronnen. De communicatie tussen de vaccin-marketeers en / of -promotoren en de bezorgde ouders is nog niet bepaald optimaal te noemen. Roland Pierik begeeft zich af en toe op Social Media, dat is te prijzen. Echt interviewen heb ik hem noch anderen zien doen. Er is veel leed en ongenoegen, wellicht zit dat in de weg.
      En wie weet komt het luisteren pas goed op gang als de eindbeslissers over het gebruik van deze producten, de CEO´s van de families, ofwel de ouders, gewoon staken met het gebruik hiervan totdat de mate van veiligheid, werking en noodzaak voor hún kinderen glashelder vast staat.
      Immers, Primum non nocere.

    2. Als u dat wilt weten zou u dat ook eens kunnen vragen. Aan mij bijvoorbeeld. Kom eens langs en ik leg het graag uit. Ik ben namelijk zo’n ‘anti-vaxer’.

    3. Ik zal u uit de droom helpen. Er is een andere kant aan het vaccinatie-beleid. Vele ouders zijn het zat om tegen dichte deuren aan te praten en zoeken heil elders. Neemt u kennis van de achtergronden daarvan.
      Stop Vaccineren tegen Kinderziekten
      Hoe bestaat het dat anno 2018 niet duidelijk afstand wordt genomen van het heilloze fenomeen ‘Vaccineren tegen kinderziekten’. De overheid (inclusief het RIVM en de GezondheidsRaad) ontkent nog steeds dat vaccineren tegen kinderziekten grote schade kan berokkenen en berokkent hetgeen getuigt van weinig visie op de realiteit en alle ins en outs omtrent vaccineren. Vaccineren is een zeer onnatuurlijke ingreep en is verantwoordelijk voor zeer grote en omvangrijke schade bij de opvolgende generaties. In het land waar de vaccinatiegraad het hoogst is (USA), is een buitensporig hoge kindersterfte waar te nemen en stijgen de percentages chronische aandoeningen (inclusief autisme) bij kinderen explosief. Wanneer dit ons voorland wordt zullen ook wij geconfronteerd worden met een ingestort immuunsysteem. De voorbode daarvan zien we nu reeds bij de jeugd waarvan 47% allergisch is voor het één of ander. Een arts van de Radboud-universiteit meldde recentelijk op de radio dat dit percentage jaarlijks stijgt met 1 procentpunt. Nog twee generaties en……100% van de jeugd is allergisch voor …..u noemt het maar. Schokkend. De hausse aan astma, adhd, autisme, kanker bij kinderen, chronische vermoeidheid, agressie etc. etc. vindt, zo is inmiddels voldoende aangetoond, mede haar oorzaak in vaccineren tegen kinderziekten. Ik zet de bezwaren tegen vaccineren op een rij:
      • Het ontijdige moment waarop de vaccinatie plaats vindt; een kind is in de zeer vroege jeugd beschermd door de natuurlijke, maternale afweer, hetgeen na de geboorte nog onderhouden wordt door de moedermelk. Vaccineren op zeer jonge leeftijd is daarbij een ernstige ‘stoorzender’. De bloed-hersen-barrière staat geheel open en de additieven in de vaccins (o.a. aluminiumverbindingen) zetelen zich direct in de hersenen. Vanaf dat moment kun je wachten op gevolgen van de belaste hersenen.
      • Er is bij vaccineren een confrontatie met veelvoudige info van meerdere ziekten tegelijk. Een baby van 6 weken móet op dat moment ‘iets’ met 7 ziekten tegelijk: DaKTP, Hib, Hep B en Pneu. Hoe erg kun je het bedenken!!!!
      • In de vaccins bevinden zich additieven van velerlei aard, biologisch en chemisch, met dna-materiaal van apen, kippen, mensen (vaccins worden gekweekt op foetale cellen), formaldehyde, aluminiumverbindingen, etc.). Wanneer dit allemaal zo onschuldig is en je het in het interstitium van een baby kunt spuiten, kun je het ook wel in een sinaasappel spuiten en die vervolgens opeten. Dat zal geen enkele arts die vaccineert ooit willen doen. Een kwiksinaasappel is minder schadelijk!!!!
      • De toediening van het vaccin is intramusculair, terwijl de natuurlijke besmetting van kinderziekten altijd via de luchtwegen verloopt en bijna altijd met één (kinder)ziekte tegelijk. Vaccineren is vragen om problemen en die zijn niet gering.
      • Veiligheid van vaccins is niet gegarandeerd; er is geen enkel onderzoek dat die veiligheid aantoont. De farmaceutische industrie is gevrijwaard van elke aansprakelijkheid voor schade door vaccinaties. Indien schade onomstotelijk wordt vastgesteld vergoedt de overheid (dat zijn wij zelf!!!) de schade. In de USA worden inmiddels grote bedragen uitgekeerd.
      • Het wordt het organisme veelvuldig onthouden zelf te mogen oefenen en de eigen afweer zelf te ontwikkelen. Desondanks verwachten we ‘kampioenen’ en aan het aantal schadegevallen kun je zien wat de gevolgen zijn van dit niet mogen oefenen: een hausse aan chronische aandoeningen op jonge leeftijd.
      • Onderzoeken waarbij groepen gevaccineerden worden vergeleken met niet-gevaccineerden geven een onthutsend beeld te zien: je kunt het beste maar deel uit maken van de niet-gevaccineerde groep. Het RIVM verwijst deze onderzoeken naar de prullenbak. Ja, dat kan ook. Het CDC (het RIVM in de USA) is gebleken een corrupte organisatie te zijn. Zie de interviews met Dr. Brian Hooker in o.a. ‘Vaccines Revealed’. Financieel gewin – het is een miljarden-industrie – gaat boven de zorg voor kinderen. Artsen in de USA krijgen een hoge bonus wanneer een kind het volledige vaccinatieprogramma heeft doorlopen. De druk van artsen op ouders om hun kinderen (ondanks reeds gerezen problemen) het volledige programma te laten doorlopen komt voort uit financieel gewin. Een perverse prikkel. Er zijn talloze openhartige verklaringen van hooggeplaatsten in belangrijke organisaties die blijk geven van corruptie geldstromen in de farmacetutische industrie, bijv. Dr. Peter Rost, MD, voormalig vice-president van Pfizer meldt als klokkenluider de werkwijze en de corruptie binnen de farmaceutische industrie. Langzamerhand zijn het er teveel om nog langer genegeerd te worden.
      De gevolgen van vaccineren tegen kinderziekten op korte, middellange en lange termijn worden steeds duidelijker:
      • Pijn en onbehagen, met geregeld hersenhuilen (‘hersenkrijsen’). De druk op de hersenen is direct waarneembaar. Het RIVM noemt dit ‘hersenkrijsen’ een symptoom van voorbijgaande aard. Het is met name de BMR vaccinatie die voor zeer grote problemen zorgt (autisme) en wie de casuïstiek in mijn praktijk wil komen bekijken is van harte welkom.
      • Grote problemen in het immuunsysteem (kno-klachten, luchtweg-allergieën, astmatische bronchitis, reumatische aandoeningen, vermoeidheid, voedselallergieën, kanker op jonge leeftijd).
      • Grote problemen in het zenuwstelsel: ADHD en verwante stoornissen, epilepsie, gedragsproblemen, autisme.
      [Mocht iemand nog twijfelen aan de relatie tussen vaccineren en autisme? Klik op deze link:
      https://www.scribd.com/doc/220807175/145-Research-Papers-Supporting-the-Vaccine-Autism-Link ]
      De kampen zijn verdeeld en de belangen verschillen. Enerzijds zijn daar de overheid en het RIVM, (niet genegen naar andersdenkenden te willen luisteren. Eigen ervaring: “U bent een man met gevaarlijke ideeën”. Voorts de GezondheidsRaad die de overheid adviseert steeds meer te gaan vaccineren, de ConsultatieBureaus die het beleid uitvoeren, huisartsen die in het algemeen nauwelijks enig idee hebben van het noodzakelijke onderscheid tussen enerzijds acute ziekten en kinderziekten en anderzijds de chronische ziekten, kinderartsen die geconfronteerd worden met een exorbitante stijging van niet meer op te lossen problematiek en blijven volhouden dat vaccinatie goed is voor kinderen, de farmaceutische industrie waar het in deze sector (vervaardigen van vaccins) louter gaat om financieel gewin, bange ouders die onder druk gezet worden kun kinderen te laten vaccineren onder de ontkenning van de heersende gevolgen van vaccinatie.
      Anderzijds zijn daar de ouders van kinderen met schade door vaccineren. Beste lezer, dit zijn er niet weinig. Meer dan 25.000 van hen zijn lid van de Facebook pagina Vaccin Vrij en een veelvoud van dit aantal is in het geheel onwetend dat de problemen van hun kind te wijten zijn aan vaccinaties tegen kinderziekten. De ouders van Vaccin Vrij hebben door ellende geleerd wat het betekent een gevaccineerd kind te hebben. Tot de groep van ‘anti-vaxxers’ behoren ook de klokkenluiders uit het vaccinatie-veld (beleidsmedewerkers, artsen, verpleegkundigen, werkers in de vaccinatie-industrie). In deze groep kom je gelukkig ook homeopaten tegen die zich de reeds in 1980 gepubliceerde visie van een van de grootste homeopaten, George Vithoulkas, hebben eigen gemaakt (The Science of Homeopathy, hoofdstuk 8). Daar noemt hij vaccinaties tegen kinderziekten als een van de ernstigste bedreigingen van de gezondheid. Dr. Tinus Smits († 2010) heeft reeds rond 2003 uitvoerig gepubliceerd over het post-vaccinaaal-syndroom. Omdat hij claimde kinkhoest met succes te kunnen behandelen vond het Openbaar Ministerie het nodig om hem voor die uitspraak te moeten vervolgen. Met succes: het kwam tot een veroordeling. Hij mocht niet zeggen dat je met homeopathie kinkhoest met succes kon behandelen. Tenminste 15 maal heb ik dat in mijn praktijk (nu 33 jaar) ook gezien. Natuurlijk is het een ernstige acute ziekte die ik niet graag zie in een baby onder de 12 maanden, maar nog nooit lieten de medicijnen mij in de steek en kinderen en volwassenen reageerden altijd op de medicijnen. Voor de goede orde: ik ben een homeopaat.
      Een zeer groot probleem ontstaat wanneer ouders van kinderen verschillen in hun idee of hun kind wel of niet gevaccineerd moet worden. Angst (voor ziekte en dus voor dood) en onwetendheid spelen daarbij vaak een grote rol, zo blijkt mij tijdens gesprekken met ouders. Onderschat niet de spanningen in families, tussen buren (“Jouw niet-gevaccineerde kind is een bedreiging voor mijn kind”, terwijl het met name de pas-gevaccineerden zijn die de kinkhoest verspreiden). Dat heb ik talloze malen meegemaakt. Het feit dat verscheidene patiënten een mooie reactie vertonen op de nosode Pertussinum bewijst dat we te maken hebben met veelvuldig vóórkomende kinkhoest.
      Binnen de kinderopvang is een stevige discussie gaande of bekend moet zijn welk kind wél en welk kind niet gevaccineerd is. Mijn ervaring is deze: houdt baby’s uit de buurt van pas-gevaccineerde kinderen; met name de DaKTP-vaccinatie is berucht om kinkhoest te verspreiden.
      Ook bestaat nog de Ned. Ver. Kritisch Prikken die informatie omtrent vaccinaties en kinderziekten publiceert en ouders erop wijst dat vaccineren in ons land gelukkig nog steeds geen verplichting is. In Frankrijk en Italië is het pad van de vrijwilligheid reeds verlaten. Tenminste één Italiaanse burgemeester ging reeds de straat op. Mochten ouders hier voor hetzelfde doel de straat op gaan, ik ga met hen mee.
      Ik weet dat de visies diametraal tegenover elkaar staan en ik zou ook niet goed weten hoe dit moet. Er is geen tussenweg te vinden in bijv. een ‘een klein beetje minder vaccineren’ of ‘vaccineren tegen één kinderziekte of aandoening tegelijk’. Je hebt een visie of je hebt hem niet. Je laat je leiden door een visie op ziekte en gezondheid en de zorg voor kinderen of je staat voor de macht en het geld en je laat je leiden door angst en/of onwetendheid. Laat ik het heel duidelijk stellen: er is geen enkele omstandigheid waaronder ik vaccineren een te overwegen idee zou vinden. Ik zie graag dat een kind zijn eigen immuunsysteem zelf traint in een inbedding van goede zorg, een verantwoorde hygiëne, hoogwaardige voeding en de nabijheid van een creatieve therapeut die adequaat kan handelen indien het oefenen stagneert.
      De problemen en de schade door vaccinaties is inmiddels zo groot dat ook ik geregeld moet constateren dat vaccinatie-schade niet meer of slechts zeer ten dele beïnvloed kan worden, ook niet na intensieve behandeling. Mijn werk is er in de afgelopen 33 jaar niet eenvoudiger op geworden. De reguliere zorg kan niets anders doen dan de symptomen te onderdrukken, hetgeen de situatie alleen maar verslechtert (lees opnieuw het genoemde hoofdstuk van George Vithoulkas).
      Hoe moet het wel?
      Nut en noodzaak van het doormaken van acute ziekten en kinderziekten op het juiste (natuurlijke) moment zijn evident om te voorkomen dat chronische ziekten (op jonge leeftijd) ontstaan. Koorts is daarbij noodzakelijk voor het organisme om ‘schoon te branden’. Paracetamol, koortsremmers, homeopathie (inclusief het massaal verkochte ‘Viburcol’ waarover je met enige kennis van zaken geen fatsoenlijk homeopathisch woord kunt spreken) en antibiotica moeten bij een acute ziekte en een optredende kinderziekte slechts met zeer grote terughoudendheid toegediend worden. Creatieve therapeuten dienen het immuunsysteem te stimuleren tot oefening en het zelf leren klaren van de klus. Slechts indien het verloop van de acute ziekte of kinderziekte niet creatief verloopt, kan een behandeling met homeopathie overwogen worden. Wees daarbij in eerst instantie terughoudend. Dr. Moolenburgh heeft het zo vaak gezegd: “U kunt meer dan u denkt” (en uw kind ook). Laat je niet door angst leiden.
      Mogelijke oplossingen bij vaccinatieschade
      Homeopaten (ik praat vanuit dat vak) hebben de mogelijkheden om vanuit diverse ‘richtingen’ hun medicijnen kiezen:
      • ‘Klassieke’ acute en constitutionele medicijnen (individueel voorgeschreven medicatie).
      • ‘Klassieke’ medicijnen bij vaccinatie-schade (Thuja, Silicea, Sulpher etc.).
      • ‘Ontstoren’ met de vaccinatie-nosode zelf, de zgn. ‘causale behandeling’, waarbij gewerkt wordt met potenties van de toegediende vaccinaties. Afhankelijk van kennis van en kunde met de bestaande methoden kiest de homeopaat zijn of haar strategie.
      Tijdens de behandeling (meer klassiek of meer causaal d.m.v. ‘ontstoren’) kan het niet zonder toediening van zoveel mogelijk Vit. C (tot aan de ‘bowel-tolerance’) en het eerste deel van de Vit. C dient een vetoplosbare te zijn, anders komt er nooit Vit. C in de hersenen terecht. Die bestaan voor een groot gedeelte uit vet en daar moet de Vit. C naar toe. We praten bijv. over ascorbylpalmitaat. De rest van de Vit. C in de vorm van een ascorbaat dat het minst zuur is om de toediening te vergemakkelijken. Bij heel jonge baby’s te vermengen met afgekolfde moedermelk en tijdens het voeden aan de borst met een pipetje ‘meegegeven’ in het mondje. Daarnaast, behalve volwaardige voeding, nog omega-3 voor de opbouw van de hersenen. De behandeling van autisme kan niet zonder omega-3. Inmiddels hebben kinderen een zeer grote achterstand (3e generatie gevaccineerden).
      Een grote complicerende factor is dat kinderen die vandaag geboren worden, kinderen zijn van gevaccineerde ouders, die op hun beurt geboren zijn uit gevaccineerde ouders. Inmiddels weten drie generaties al niet meer hoe hun immuunsysteem moet omgaan met gewone kinderziekten en acute aandoeningen door vaccinaties en het exorbitant hoge gebruik van koortsremmers en antibiotica. Resistentie is inmiddels, mede dankzij de veevoederindustrie, een giga probleem geworden. Dit beleid lijkt vooralsnog voortgezet te worden en zal de problematiek versterken. Kijk naar de video-series ‘Vaccines Revealed’ en ‘The Truth about Vaccines’. Ga er echt voor zitten en laat tot je doordringen wat je dan te horen krijgt. Zelfs al is een kwart maar waar, dan nog is het schokkend. Mijn toekomstvisie is niet vrolijk.
      Een tweede complicerende factor is dat bijna alle baby’s tegenwoordig geboren worden onder invloed van ‘oxytocine’. De natuurlijke bevalling doet zich nog maar zeer zelden voor. Meer dan mij lief is, zie ik verstoringen door de toepassing van dit synthetisch hormoon rondom de geboorte. Ook hiervoor is de reguliere gezondheidszorg doof en blind. Op deze oxytocine-belasting volgt vervolgens de stapeling van de vaccinaties en dan kunnen de problemen wel heel erg groot worden. Ik schreef het al, het komt voor dat dit niet meer of slechts zeer gedeeltelijk te beïnvloeden is. Voor de goede orde, ik praat uit de ervaring van 130 moeders en kinderen die ik in 2017 zag, kampende met de gevolgen van het toegediend krijgen van Oxytocine. Ter wille van het onderwerp zal ik hierover nu niet uitweiden, maar de problemen zijn niet gering.
      Mag ik nog een uitstapje over de grens maken? Sinds 2010 werk ik elk jaar een maand samen met een collega homeopaat in Mphangala, Malawi. Ik heb daar inmiddels ook honderden patiënten gezien. Onder hen vele kinderen. In 2015 werd vaccineren in Malawi bij wet verplicht, op straffe van een hoge boete bij weigering. Thuisbevallingen zijn verboden (kost een arme Malawiër 2 geiten), zodat elk kind op de tweede levensdag tegen tuberculose kan worden ingeënt (BCG). Daarna volgt het gebruikelijke schema. Vóór 2015 zag ik op ongeveer 500 kinderen 2 of 3 keer een kind met problematiek die terug te voeren was op vaccinatie. In 2016 zag ik bij 46% van de kinderen onder de 12 maanden de gevolgen van vaccinaties. Het ging om ongeveer 30 kinderen. In 2017 was dat percentage gestegen tot 90!!!! Bij 90% van alle kinderen onder de 12 maanden besloot ik dat het eerst in te zetten medicijn de vaccinatie-nosode moest zijn. Ik verzorg er graag een presentatie over, inclusief de bijbehorende casuïstiek. Ik vond het schokkend, maar naar mijn ervaringen wil niemand luisteren. Het RIVM had mij al toegevoegd een man met gevaarlijke ideeën te zijn. Wie helpt deze kinderen? Overigens, deze vaccins worden door diverse ministeries van ontwikkelingshulp in de diverse landen ingekocht bij de farmaceutische industrie en vervolgens zijn burgers weer blij dat er zo aardig werk verricht wordt in Afrika. Het tegenovergestelde is het geval. Bedenk voor Afrika iets beters dan alleen het sturen van miljoenen vaccins en betaal een eerlijke prijs voor producten uit Afrika aan de locale boeren. Hoe het toegaat in Malawi en wat ik daar doe kunt u lezen op Facebook Zorg voor Malawi. U ziet daar hoe o.a. brandwonden behandeld worden met een eenvoudige tube Calendulazalf. Voor dergelijke brandwonden zult u hier naar het ziekenhuis gaan. Een voortgezet beleid m.b.t. vaccinatie zal de omvang van de problemen hier in ons land en in Afrika in hoge mate doen toenemen.
      Wanneer ‘De Natuur Uw Arts’ is, vaccineer dan niet en laat het jonge kind het zelf leren waar het de oefening van het immuunsysteem betreft.
      Arjen Pasma, Scherpenzeel (Frl.)
      Homeopaat.

  2. Na 5 dagen Cease therapie-opleiding, je vergeet daarbij te vermelden dat de mensen die die 5 dagen volgen, een ondergrond moeten hebben van tenminste 5 jaar studie en jarenlang ervaring in de praktijk.

  3. Heel juist wat Harmen Thijssen stelt. Wat ik daarnaast mis is de afweging om de mensen achter deze twee misleidende sites aan te klagen. Vergelijk de aanklacht tegen de tabaksindustrie op dit moment. Ik realiseer mij dat daar heel veel bezwaren tegen in te brengen zijn, inclusief het gevaar dat een aanklacht zich ook tegen jezelf kan keren (‘critici van antivaccinatiebeweging in het ongelijk gesteld’), maar er moet toch iets te bedenken zijn tegen het ongestraft misleiden met deze risico’s.

  4. Ach die beste Meneer Pierik. Nog steeds snapt hij het niet, en wil hij het niet weten ook. Ik heb gisteren in een discussie met hem en anderen, hem 3 keer het volgende onder de neus geschoven.. Hij kwam aanzetten met een onderzoek gevaccineerden versus niet gevaccineerden, waarvan de uitkomst zou zijn dat autisme niet veroorzaakt wordt door vaccins.. (studie onder ruim 97000 personen)
    Hetgeen ik plaatste was een respons op dat onderzoek.. ALs de Heer Pierik nou de moeite genomen had die respons te lezen, dan was voor hem meteen heel duidelijk geweest waarom men dat onderzoek niet accepteert als klink klare feiten. En als zijnde de waarheid. Dan had hij in het bovenstaande stuk hierboven van hem ,geen nonsens hoeven te vertellen.
    Hetgeen ik hem 3 keer toe onder de neus gegooid hebt, maar waarop geen enkele reactie kwam.
    Wendy van der Kamp-iedema Meneer Pierik, een aantal zaken vallen mij op. Zo betreft het onderzoekers die allemaal een band hebben met een commerciële gezondheidsinstelling met een omzet van een aantal miljard: “Conflict of Interest Disclosures: All authors have completed and submitted the ICMJE Form for Disclosure of Potential Conflicts of Interest. Dr Jain, Ms Marshall, and Mr Kelly report being employees of The Lewin Group. Ms Buikema and Dr Bancroft are employees of Optum. Optum is a wholly owned subsidiary of UnitedHealth Group and The Lewin Group is an Optum company. The Lewin Group operates with editorial independence. No other disclosures are reported.
    Funding/Support: This project was funded by the National Institute of Mental Health, National Institutes of Health, and the US Department of Health and Human Services under contract HHSN-271-2010-00033-C.”
    Het onderzoek is dus gedaan in opdracht en op kosten van de overheid door een commercieel bedrijf met belangen in en aandeelhouders uit de gezondheidsindustrie. Dat hoeft natuurlijk op zich nog geen probleem te zijn indien het onderzoek deugdelijk is. Maar het betreft hier dus geen wetenschappelijk onderzoek maar een statistische analyse. Dat het ontspeend is van iedere wetenschappelijkheid mag al blijken uit het veelvuldige gebruik van aannames en schattingen (‘were estimated’: relative risks (RRs) were estimated to compare ASD status) Verder zijn er nogal twijfelachtige uitsluitingsgronden gebruikt: “Children with an older sibling with only 1 claim with an ASD diagnosis were excluded. Index children with only 1 claim with an ASD diagnosis were also excluded.” En de onderzoekers geven zelf toe dat door de aard van de gegevens enkel kinderen voor wie bij de verzekeraar ook echt meerdere vergoeding-claims zijn ingediend, beschikbaar waren. En dat kinderen die op andere wijze een MMR vaccinatie hebben ontvangen, b.v. via school enz., ook als niet gevaccineerd te boek staan in het systeem omdat daar nooit een vaccin voor geclaimd is bij de verzekeraar.
    Laatste kritische punt is dat er zoveel nevendata wordt geanalyseerd, van woonomstandigheden tot ras, dat er een brei van factoren ontstaat. Dan is het met een hypothese test vrijwel onmogelijk om een bevestiging te krijgen. Het middel volstaat niet tot het onderzoek. Alleen al het gebruikte claim-based alogaritme heeft slechts een voorspellende waarde van 87% (positive predictive value of 87%) Dan zit men al onder de 10% betrouwbaarheidsmarge dat de grens is voor welk statistisch onderzoek dan ook. Hier citaten die het niveau van het onderzoek duidelijk maken: ‘This seems feasible ….. ‘, ‘This could reflect …. ‘, ‘ For example, the MMR immunization rates in our study were 4% to 14% lower than rates reported in the National Immunization Survey.’. Allemaal aannames dus, en geen wetenschap.
    En als sluitstuk: ‘and do not believe these strongly influence the findings of this study.’. Het betreft dus ‘believe’ oftewel geloof en geen wetenschap. Daarbij is het bij een onderzoek dat geen relatie vindt tussen MMR en Autisme als conclusie, een falsificatie van de wetenschap om dan te stellen dat er geen relatie is.
    http://paulthomasmd.com/2015/05/11/autism-occurrence-by-mmr-vaccine-status-among-us-children-with-older-siblings-with-and-without-autism-study/

    1. Geachte Heer of Mevrouw Gülcher,
      Ook u nodig ik uit om bij mij naar casuïstiek te komen kijken omtrent klachten die komenna en door vaccinatie. De heer Van Erp, zijn bijdrage kunt u hieronder lezen, heeft ook een uitnodiging ontvangen. Misschien kunt u samen afstemmen en kan het bezoek gecombineerd worden. Voor de duidelijkheid, ik ben zo een door u bestempelde anti-vaccinatie-fanaat. U hebt de mogelijkheid om zeer dichtbij te komen.
      Vriendelijke groet,
      Arjen Pasma.

      1. geachte heer Pasma, daar heb ik geen enkele behoefte aan. Mijn vader was internist en klaagde altijd over de patiënten van een homeopathische huisarts in de buurt die zijn patiënten veel te lang op zijn manier doorbehandelde. Mijn vader mocht dan zijn rotzooi opruimen. Overigens heeft mijn vader het door mij cadeau gegeven boek van Paul van Dijk over alternatieve geneeswijzen grondig doorgenomen. Ik acht de risico’s van vaccinatie vele malen kleiner dan van niet-vaccinatie. Vanuit het door Mill geformuleerde schadeprincipe vind ik een vaccinatieplicht een goede zaak.

    2. Geachte heer of mevrouw Gülcher, Dank voor uw reactie. Dan houdt het helemaal op, begrijp ik. Mijn voorspelling: we wachten nog drie generaties en zien vervolgens een volledig ingestort immuunsysteem bij de gevaccineerde bevolking. Het zal erger worden dan u zich nu kunt voorstellen.
      Vriendelijke groet,
      Arjen Pasma.

  5. Geachte heer Pierik,
    Uw artikel ‘Vaccinatiescepsis en de homeopathische verdunning van wetenschappelijke argumenten in de sociale media’ is mij door een collega toegezonden. Ik heb het gelezen, aandachtig en in detail. Laat ik mij aan u voorstellen. Ik ben Arjen Pasma, 72 jaar, homeopaat sinds 1985 na een 4-jarige dagopleiding aan het (voormalige) Ned. College voor Natuurgeneeskunde te Hilversum. Ik voer een praktijk voor homeopathie in Scherpenzeel (Frl.) en jaarlijks werk ik in een kliniek voor homeopathie in Mphangala, Malawi (Rumphi district). In de loop van de jaren heb ik duizenden patiënten gezien, zowel hier in Nederland als in Malawi. Met name de laatste jaren is het aantal patiënten met klachten na en door vaccinaties (en oxytocine) sterk gestegen en ik ben één van die therapeuten die het ‘ontstoren’ van vaccins en oxytocine geregeld in mijn praktijk toepas. Jongstleden zaterdag verzorgde ik nog een lezing voor de ledendag van de Ned. Ver. Kritisch Prikken en geregeld schrijf ik op de pagina van Vaccin Vrij. Kortom, ik ben één van die anti-vaxers.
    Een jaar geleden heb ik een mailwisseling gevoerd met dhr. Hans van Vliet van het RIVM. U kent hem: u nam zijn naam op in uw ‘met dank aan’. Ik heb in de mailwisseling met hem geprobeerd informatie aan te dragen om eens te willen kijken naar de ‘andere kant’ van vaccineren. Hij deed mijn bijdrage, een artikel van Neil Z. Miller, ‘First Do No Harm’, af als een artikel van een ‘zelfbenoemde deskundige’ en hij omschrijft mij als een man met gevaarlijke ideeën. Dat maakt een gesprek er niet gemakkelijker op. Ik ben één van de meer ervaren therapeuten in mijn vakgebied en in mijn contact met hem stuurde ik een ‘exemplarische casus’. Ik ben geen wetenschapper, maar een therapeut, maar ik kan heel goed onderscheid maken tussen een anekdotische casus en een exemplarische casus. Het vraagt heel veel tijd om al mijn casussen uit te typen en omdat ik niet de behoefte heb om die te publiceren doe ik dat ook maar spaarzaam, maar het zijn er inmiddels vele honderden waarbij de problematiek rondom vaccineren (en oxytocine) overduidelijk speelt.
    Na het lezen van uw artikel overwoog ik twee mogelijkheden: ik neem contact met u op of ik doe het niet. Ik heb gekozen voor het laatste en dat doe ik hierbij. Ik doe dat omdat ik het noodzakelijk en gewenst vind dat ‘beide kampen’ met elkaar in gesprek raken. De problematiek rondom vaccineren zal de komende decennia alleen maar toenemen en niemand is gebaat bij een escalatie. Die escalatie dreigt te komen en waar ik maar een bijdrage kan leveren om die te voorkómen, zal ik dat graag doen. Kern van mijn werk is om in mijn praktijk de patiënten naar beste weten en kunnen te behandelen. Helaas voor u ben ik zo’n therapeut die ook ‘ontstoort’ en uit uw artikel lees ik dat u niet weet hoe dat in zijn werk gaat. Indien gewenst wil ik u mijn vak wel uitleggen.
    Ik maak mij over de huidige mate van gezondheid in ons land zeer, zeer ernstige zorgen. Een kinderarts van de Radboud-universiteit meldde kortgeleden dat op dit moment 47% van de jeugd ‘allergisch’ is voor het één of ander (voedselallergie, allergie van de luchtwegen etc.). Dit aantal wordt jaarlijks hoger met 1 procentpunt. Dat betekent dat wanneer dit zo doorgaat over 53 jaar de gehele jeugd allergisch zal zijn voor het één of ander. Er lijkt iets raars gaande te zijn met het immuunsysteem. Ook nog dit: het ‘westerse’ land met de hoogste vaccinatie-dichtheid (ik bedoel: het aantal toegediende vaccins) is de USA. Het ‘westerse land’ met het hoogste percentage sterfte onder kinderen is de USA (Trouw, 19 februari j.l.). Niemand lijkt daarvan te schrikken. Vanmorgen schreef ik Trouw daarover een ingezonden brief. Ik kan voorspellen wat er zal gebeuren met mijn brief: Trouw zal niet publiceren. In de afgelopen maanden heb ik aan Trouw (en aan Pauw, het CDA, het AD, de VVD etc. etc. etc) informatie over de schaduwzijde van vaccineren toegezonden en nooit is er één brief van mij gepubliceerd. Alleen het CDA regeerde dat men zich houdt aan het beleid dat de overheid heeft vastgesteld. Helaas is het zo dat het op de sociale media vaak hard toegaat. Ik heb in uw artikel gelezen dat de NVKP u kennelijk heeft geblokkeerd. Heel jammer en spijtig. Ook mij is iets dergelijks overkomen op een andere pagina omtrent vaccineren. Toen ik daar iets van mijn zienswijzen meldde liep mijn postbus vol met zo veel ‘bagger’ dat ik zelf direct stopte omdat ik niet in die sferen van gedachten wil wisselen met voorstanders, alsof ik een moordenaar zou zijn als ik zou twijfelen aan het nut en de noodzaak van vaccineren.
    Ik ben als homeopaat bekend onder mijn vakgenoten. Ik heb jarenlang (van 1987 tot 2015) les gegeven aan diverse opleidingen voor homeopathie in Nederland en ook in Roemenië, Finland en in Malawi en het gaat mij om het welzijn en de gezondheid van kinderen (en volwassenen). Ik sta bekend als een toegankelijke docent/therapeut met een open oog en oor voor wat er speelt in ons vakgebied (de gezondheidszorg en de homeopathie). Net als in elk vak zijn er goeie en slechte vaklieden en ik ben in staat om uit te leggen wat veel therapeuten en ouders beweegt om met een kritisch oog naar vaccinatie te kijken. Mocht u er heil in zien, dan wil ik met u praten en u uitleggen, van binnen uit, wat de beweegredenen zijn om met een kritisch oog naar vaccineren te kijken en om daar waar ik meen dat er gezondheidsproblematiek is ontstaan door of na vaccinatie de methode van het ‘ontstoren’ te kiezen. Aan de heer Van Vliet meldde ik dat wanneer mensen als Neil Z. Miller, Robert Kennedy Jr., William Thompson (voormalig lid CDC in de USA) steeds bestempeld worden als zelf-benoemde deskundigen een gesprek tussen ons geen zin heeft. Ik baseer mij ook op hun visies. Er valt een wereld te winnen lijkt me. Natuurlijk is het gemakkelijk voor mij om te blijven schrijven op pagina’s als Vaccin Vrij en Oxytocine Schade. Moeilijker wordt het als u van mij wilt horen waarom er een beweging gaande is die vraagtekens stelt bij het huidige vaccinatieprogramma, hier in Nederland, maar erger nog in de USA. Wanneer dat programma hier bij wet verplicht zou worden voorspel ik u de teloorgang van de menselijke soort. Veel kansen om tot gesprek te komen zullen er niet komen.
    Uw artikel ‘beukt flink’ tegen de beweging die twijfelt aan nut en noodzaak van vaccinaties of vaccineren zelfs afwijst. Omdat ik tot dat kamp behoor, beukt u ook flink tegen mij aan. Desondanks lijkt een gesprek mij verhelderend. Hoe zou het anders moeten? U bent lid van de Gezondheidsraad. U kunt er aan bijdragen om een wet voor verplicht vaccineren mogelijk te maken. Waarom er een beweging in Nederland en in de wereld is die dit rampzalig zal vinden wil ik u graag uitleggen. Ik begin in dat geval heel graag met u de casus van Lydia M. te laten zien, een éénjarig meisje in het noordwesten in Malawi met ernstige gezondheidsklachten. Ook deze casus is exemplarisch voor wat ik in dat land zie. Mag ik dat met een cijfer illustreren? In 2015 is vaccineren in Malawi bij wet verplicht geworden. Er is een 100% vaccinatiedekking voor kinderen. Vaccineren is niet vrijwillig. Het móet. Om die reden zijn thuisbevallingen verboden op straffe van een zeer hoge boete: het kost een Malawies gezin zomaar twee geiten. [Malawi is één der armste landen en in de ‘buitengebieden’ is nauwelijks nog circulerend geld.] Kinderen kunnen dan direct (tijdens de eerste dagen van hun leven) gevaccineerd worden (BCG en daarna volgt de rest van het programma). Ik werk in Malawi sinds 2010. Tot aan 2015 zag ik zelden of nooit een kind met gezondheidsklachten die ik relateerde aan vaccinaties. Op – en nu schat ik – 500 kinderen waren dat er in al die jaren 3, hooguit 4. In 2016 zag ik bij 46% van de kinderen onder de 12 maanden problematiek die – zo is mijn diagnose – terug te voeren was op vaccineren. Het ging om een groep van ongeveer 80 kinderen. Ik startte de therapie met ontstoren van de vaccinaties. In 2017 was dat percentage opgelopen tot 90(!!!). Het ging daarbij om een groep van ongeveer 100 kinderen. Ik ben een helder denkend mens met een uitstekend observatie- en analysevermogen en u zult begrijpen dat ik schrok. Ontstoren doe ik – nadat ik Tinus Smits leerde kennen – sinds 2005 (inmiddels dus 13 jaar) en u zult begrijpen dat ik schrok van wat ik daar in Malawi voor mijn ogen zag voltrekken. Ik kan slechts gissen naar de oorzaken van dit extreem hoge percentage. Mijn collega ter plaatse twijfelt geen tel aan nut en noodzaak van ‘ontstoren’. Wanneer de klachten geen verband houden met de gevolgen van vaccinaties zal er op het ontstoren geen enkele reactie komen. Waarom ik dat zo zeker weet wil ik u graag uitleggen. Het tegendeel was waar. De effecten van de therapie (het ontstoren) zijn zo evident dat dit niet toe te schrijven kan zijn aan een placebo-effect. Er is iets gaande.
    Nogmaals, het leek mij goed u dit bericht te sturen na lezing van uw artikel. Weest u ervan overtuigd dat ik daar geruime tijd heb besteed.
    Hoogachtend,
    Arjen Pasma, Homeopaat.

    1. “Ik ben geen wetenschapper, maar een therapeut, maar ik kan heel goed onderscheid maken tussen een anekdotische casus en een exemplarische casus. Het vraagt heel veel tijd om al mijn casussen uit te typen en omdat ik niet de behoefte heb om die te publiceren doe ik dat ook maar spaarzaam, maar het zijn er inmiddels vele honderden waarbij de problematiek rondom vaccineren (en oxytocine) overduidelijk speelt.”
      Uw zelfoverschatting is in ieder geval niet homeopathisch verdund. U stelt zonder over de daarvoor benodigde expertise te beschikken vast dat iemand een medisch probleem heeft (inclusief oorzaak), ‘behandelt’ die dan met fantasiemiddelen waar geen werkzame stof in zit, en claimt vervolgens dat het probleem opgelost is.
      En als we maar even aannemen dat het klopt dat u door uw homeopathische vakgenoten serieus wordt genomen, is dat wederom een duidelijk bewijs dat het hele vakgebied gespeend is van enig zelfkritische vermogen, ‘homeopaten zonder ethische grenzen.’

      1. Geachte Heer Van Erp, Wanneer komt u mij bezoeken om naar de casuïstiek te kijken. De ogen zullen u van verbijstering uit de kassen vallen.
        Vriendelijke groet, Arjen Pasma.

    2. Geachte heer Pasma,
      Ik volg de wetenschappelijke consensus dat de relatie tussen vaccinatie en autisme niet aangetoond kan worden. En op basis van die conclusie kom ik tot de vervolgconclusie dat uw stelling dat autisme verholpen kan worden door ontstoring van vaccinatie gevaarlijke quatsch is.
      Daarnaast vind ik uw verdienmodel waarbij u valse hoop aan wanhopige ouders geeft verwerpelijk. Dat wordt toegestaan dat u uw praktijken in Afrika kunt toepassen stemt mij diep droevig.
      Ik ben van mening dat Hans van Vliet nog mild is in zijn oordeel over u. Ik zou groot voorstander zijn van tucht- en/of strafrechtelijke maatregelen waardoor praktijken als de uwe tot fikse gevangenisstraf zouden leiden.

  6. Jammer dat de schrijver van dit artikel zo eenzijdig geïnformeerd is. Dit kan ik opmaken uit bijvoorbeeld de informatie die hij overneemt over dr. Andrew Wakefield. Daarmee maakt hij zichzelf mijn inziens totaal ongeloofwaardig.
    Met dit stuk legt hij een bom onder zijn eigen positie binnen de Gezondheidsraad.
    Alleen een”mineur” kan Bij Nader Inzien deze nog onschadelijk maken.

  7. Top scientist Dr. Brian Hooker tijdens intervieuw februari 2018 mer dr. Patrick Gentempo( Founder Vaccins Revealed): “Pro-vaxxers roepen allerlei dingen ongefundeerd mbt vaccins, “slaan” om zich heen naar “anti-vaxxers”, waaronder doodsberdeigingen. Terwijl pro science people, the so called “anti vaxxers”, gefundeerd middels betrouwbare onderzoekers de ongezondheid van vaccins onderbouwen..

  8. Geachte heer Pierik,
    Ik schreef een reactie op uw artikel. Daarin stond een uitnodiging voor een gesprek. Ik hoorde niets van u. Ik stuurde ook uitnodigen aan oa. de heer Van Erp om bij mij thuis te komen om mij aan te horen omtrent casuïstiek van vaccinatieschade. Ik hoorde niets. Wat staat u in de weg om mij te ontmoeten en naar mij te luisteren? Het kantelpunt omtrent vaccinaties is reeds geweest. De situatie is niet meer houdbaar. Vaccineren is schadelijk voor onze kinderen. Meer dan overduidelijk is dit aangetoond. De reden waarom dit beleid wordt voorgezet is gebaseerd op onwetendheid, op angst, op verlies van macht en op financiële en economische consequenties. Vaccineren levert geen enkel voordeel op voor de gezondheid van kinderen. Laten wij tot een gesprek komen, hoe moeilijk dat ook is. Dat is moeilijk voor u en voor mij, maar een poging waard. Na mij aangehoord te hebben staat het u opnieuw vrij om mij en mijn achterban volledig te besmeuren, te kleineren, te beschimpen en belachelijk te maken. Dat maakt mij niet uit. Het gaat om de gezondheid van onze kinderen in de toekomst. Nogmaals, de kindersterfte in geciviliseerde landen is het hoogst daar waar het meest gevaccineerd wordt: de VS. Dat is toch schokkend. Laat ik volkomen open tegen u zijn. Ik las uw artikel, zonder enige voorkennis omtrent wie u bent en wat uw werkzaamheden zijn. Ik schreef u vanuit mij vak en mijn ervaring (hier in Nederland en in Afrika). Ik heb inmiddels het één en ander gezien. Ik maak mij zorgen. Toen mij bekend was geworden aan wie ik schreef hoorde ik van collega’s terug dat u nooit iets laat weten wanneer zij u schrijven. Het zij zo. Er is een nieuwe kans. Waar en wanneer kunnen wij elkaar ontmoeten, zodat ik u kan uitleggen hoe natuurgeneeskundigen en homeopaten het onderwerp ziekte en gezondheid beschouwen en waarom de weg van vaccineren (vooral tegen kinderziekten) een heilloze weg is. Ik wacht op uw reactie.
    Hoogachtend,
    Arjen Pasma,
    Homeopaat.

Comments are closed.