Door Esther Keymolen (Docent Universiteit Leiden)

U heeft ze vast ook ontvangen de afgelopen weken: tal van e-mails over privacy voorwaarden afkomstig van bedrijven waarvan je al lang vergeten was dat je er ooit wat had gekocht of de optie ‘nieuwsbrief ontvangen’ had aangevinkt (of niet had uitgezet). De EU-brede privacywetgeving Algemene Verordening Gegevensbescherming, kortweg AVG, die sinds vandaag van toepassing is, is de boosdoener. Of de stok achter de deur. Het is maar hoe je het bekijkt.

Kernconcepten waarop de AVG is gebouwd zijn onder meer controle en transparantie. De achterliggende gedachte is dat burgers –of data subjecten- in staat moeten zijn om te controleren wat er met hun persoonsgegevens gebeurt. Zo heb je het recht om je gegevens in te zien,  aan te passen of te verwijderen. Transparantie is daartoe een belangrijke voorwaarde. Je moet namelijk wel eerst wéten dat die gegevens er zijn en bij wie je daarvoor moet aankloppen. Daarbij komt dat het verwerken van die gegevens vaak (maar niet altijd!) alleen maar kan met jouw toestemming- ook een vorm van controle- en aan deze toestemming zijn tal van voorwaarden verbonden. Zo moet de toestemming vrij zijn, specifiek en goed geïnformeerd.

Enter: een lawine aan privacy e-mails om ervoor te zorgen dat wij, als autonome, goed geïnformeerde burgers en consumenten weten wie wat met onze gegevens doet en we eventueel ook nog –opnieuw- toestemming kunnen geven of intrekken als we daar zin in hebben. De achterliggende gedachte is: meer controle en transparantie zorgen voor een evenwichtigere machtsbalans tussen burger en data verwerkende instanties.

Deze van bovenaf opgelegde maatregelen zijn goed te begrijpen in het licht van recente gebeurtenissen zoals het Cambridge Analytica schandaal, welke past in een steeds langere lijst aan debacles waarbij gegevens worden gelekt, verkocht, en misbruikt. Vanuit reguleringsstandpunt lijken betere waarborgen, controle en transparantie een goeie verdedigingslinie.

Maar als je er als burger naar kijkt, als persoon die zich moet verhouden tot deze databiotoop en die gebombardeerd wordt met e-mails die jouw privacy tot hoogste goed verkondigen, dan dringt zich onherroepelijk de vraag op: “heb ik de controle?”, “is dit nu transparantie?”.

De kernconcepten waarop de AVG is gebouwd lijken in ieder geval niet toereikend om de ervaring te omschrijven die deze lawine aan e-mails veroorzaakt. Eerder dan een gevoel van controle en transparantie, wordt het juist pijnlijk duidelijk hoe kwetsbaar ik in feite ben als het gaat om mijn informationele privacy. Niet alleen blijk ik in veel meer databases te vertoeven dan waarvan ik me bewust was, de controle die me ogenschijnlijk wordt geboden maakt dat ik me met name realiseer hoe afhankelijk ik eigenlijk ben van al deze bedrijven om hun beloftes na te komen. De -waarschijnlijk fantastisch geüpdatete- privacy voorwaarden ten spijt, ik ga ze niet doorspitten noch mij afmelden (de zogenaamde fomo -fear of missing out- maar simpelweg ook tijdsgebrek speelt hier zeker een rol).

De lawine aan privacy e-mails die de AVG nu veroorzaakt biedt dus niet meer controle en transparantie aan burgers. Eerder drukt het ons juist met de neus op de feiten dat we in grote mate afhankelijk zijn van die data verwerkende bedrijven om onze privacybelangen ter harte te nemen. Bovenop een privacy probleem of een dataprotectie probleem, hebben we dan ook van doen met een serieus vertrouwensprobleem.

Een positief effect van die overvolle e-mailbox is dus niet zozeer meer controle en transparantie, maar dat het ons dwingt de cruciale vraag te stellen: “is de AVG eigenlijk wel voldoende om vertrouwen te hebben in al die bedrijven waarvan ik de e-mails nu ongeopend naar mijn digitale prullenbak sleep?”.

NB: tijdens het schrijven van dit blog ontving de auteur 5 nieuwe privacy e-mails.


Meer:

Volg ons op

TwitterInstagramFacebook

Op de hoogte blijven per mail?

Wanneer wil je een e-mail ontvangen?

Steun ons

Doneer Word vriend

2 Comments

  1. Hierbij mijn reactie in mijn blog:De methode Juncker
    Ze hebben het weer eens gepresteerd: een overbodige en onnozele “verordening” die miljoenen brave mensen dwingt een hoop nutteloos werk te verrichten en zich, zo doende, te schikken naar de oekazes van een troep, die zichzelf ongevraagd in de positie van “Europese overheid” heeft gehesen.
    Dat adressenlijsten verkocht worden, is al langer algemeen geweten. Als dat gebeurt zonder de toestemming van de adreshouders, valt daar zeker wat over te zeggen. Eidoch: door iedereen te dwingen toe te zeggen dat men dit niet zal doen, zal deze praktijk niet verdwijnen. Wie geld wil verdienen vindt altijd wel een andere weg.
    Dat betekent dat het voordeel van zo’n AVG zeer beperkt is.
    Het voordeel is echter niet beperkt voor de EU zelf, die zich op deze manier sluipend verder in haar machtspositie hijst.
    Hierbij is de methode Juncker voluit van toepassing: doorgaan, zolang er geen opstand uitbreekt.
    Zoiets is echter geen democratie.
    In een democratie legt men de burgers een voorstel voor. Die burgers oordelen en delen vervolgens hun oordeel mee. Dat gebeurt uitsluitend voor de onderwerpen waarvoor de voorstellers bevoegd zijn. Ook die bevoegdheid moet vooraf voorwerp van goedkeuring zijn.
    Aan beide democratische voorwaarden is geenszins voldaan. Het volstaat niet een parlement te formeren om vervolgens ondemocratische regelingen door te drukken.
    Wat meer is – en dat is ook van toepassing op onderhavige blogreeks -: de EU-potentaten dwingen een hoop in alle vrijwilligheid opererende blogschrijvers tot bergen van nutteloos tijdverlies. Doorstroming misbruikt of verkoopt haar adressen niet en is dat van geen kanten zinnens: er zit voor Doorstroming geen enkel commercieel nut aan verbonden. Doorstroming gebruikt gehuurde webruimte, die door de auteur uit eigen zak betaald wordt. Hij verdient daar niets aan. Het enige wat hij wil is de maatschappelijke discussie aanzwengelen en daar zelf aan deelnemen. Dat is zuivere democratie – niets anders.
    Wie de berichten van Doorstroming niet langer wil ontvangen, kan dat bereiken door eenvoudige mededeling. Dat is zo al lang en er bestaat geen reden om dat te veranderen. Dat is ook zo voor al die talloze andere blogs.
    Maar precies op dit terrein verschuilt, zo vrees ik, de EU-adder zich onder het door de overvloedige regen welig opgeschoten gras: de bovenop komende last zal een aantal vrijwillige blogschrijvers doen afzien van de voortzetting van hun onderneming. Ik kan me voorstellen dat een aantal EU-potentaten dit opvatten als een vorm van strijd tegen “fake-nieuws”.
    Daarmee gaat de EU fataal de weg op van de Big Brother: een niet verkozen overheid die het denken, voelen, doen en laten van de bevolking bepaalt en manipuleert. Handig is dat wel, vooral voor wie meent aan de stuurknuppel te mogen zitten.
    Het is erg twijfelachtig of de bevolking deze slinkse gang van zaken zou aanvaarden, als die haar duidelijk zou worden. Daarom moeten blogschrijvers die mensen wakker kunnen schudden zoveel mogelijk het zwijgen worden opgelegd. Anders bestaat het risico dat diezelfde bevolking er op een helder moment genoeg van heeft.
    Ziedaar hoe de methode van Juncker in de praktijk werkt.
    Jaak Peeters – 25 mei 2018

  2. Je bent je nu iig wel bewust (of een stuk bewuster) hoeveel partijen data van je bezitten. En dat is ook een onderdeel van de AVG.

Comments are closed.