Door Katleen Gabriels (Universitair Docent Technische Universiteit Maastricht)

‘Persoonlijke notities’ staat vol adviezen van Marcus Aurelius, Romeins keizer en stoïcijn, aan zichzelf. Hoewel hij de notities in de tweede eeuw tijdens veldtochten optekende, doen ze verrassend actueel aan. Het cliché klopt: de beste filosofische beschouwingen zijn tijdloos.

Hij hamert op het belang van zelfonderzoek en op wat binnen je controle ligt: al de rest is tijdverlies. “Verdoe wat er nog van je leven rest niet met gedachten over anderen, wanneer je die niet op iets van algemeen belang betrekt,” noteert hij. Investeer die tijd beter in jezelf en je doelen. De keizer-filosoof wilt zijn eigen pad bewandelen, met voldoende zelfinzicht, hoewel het een opgave is om ook de donkere krochten van jezelf te bestuderen. Marcus Aurelius wil een stabiel en goed mens zijn, want dat laatste levert innerlijke rust op. Een mens heeft doorzettingsvermogen en veel geduld nodig, en “bij tegenslag moet je weer opnieuw beginnen”.

Zijn teksten zijn helder, wat niet verrassend is voor iemand die zoveel belang hecht aan rede en analyse om tot klare inzichten te komen. Hij besefte toen al hoe nietig we zijn in de kosmos “en hoe klein de rol is die jij daarin speelt”.

Anders dan ikzelf gelooft hij in de goden, het lot, de ziel en ‘het Al’, maar dat belet mij niet om troost en advies te putten uit zijn observaties. Waaronder deze: “Het leven lijkt meer op worstelen dan op dansen, in zoverre je altijd voorbereid moet zijn op onvoorziene aanvallen en vast op je benen moet staan.”

Dit is een aflevering uit de rubriek ‘Een Kleine Ode Aan’. In ongeveer 250 woorden looft een Nederlandse of Vlaamse auteur een al dan niet vergeten filosofisch pareltje.