Door Ariane Bazan (Université libre de Bruxelles)

In 1547 wordt Rudolph Snellius geboren te Oudewater. Deze hoogleraar in de wiskunde en oude talen te Leiden is zelf een leerling van de Duitse arts Bruno Siedel, die zich beroept op de nieuwste anatomische inzichten. In 1543 publiceert Andreas Vesalius zijn De humani corporis fabrica. Vesalius’ spiermannen ontketenen een revolutie van het denken, vergelijkbaar met de dynamische breinbeelden vandaag. Ze brengen het materiaal voor de anatomische bijlage die de Lutheraanse hervormer Philippe Melanchthon toevoegt aan zijn commentaar op Aristoteles’ De anima.

Deze ‘voetnoot’ doet Aristoteles kantelen: de anatomische tekeningen tonen dat niet één van de hiërarchische opsplitsingen van de ziel het lichaam beweegt, maar dat doet het lichaam zelf, met georganiseerde spieren en zenuwen om deze spieren te besturen. Maar als de beweging wordt onttrokken uit de ziel, wat is de ziel dan nog?

Snellius publiceert in 1594 Partitiones Physicae, waarin hij lichaam en ziel definieert: “De rationele ziel van de mens is de gedachte die, vervoegd aan het lichaam, de mens vervolledigt. De fysieke dingen meer verwant aan de natuurlijke lichamen die op natuurlijke wijze bewegen, hebben een uitgebreidheid en om deze reden bezetten ze een ruimte. Het vermogen van de rationele ziel is de gedachte of wil. Denken is het vermogen van de ziel om te redeneren en te denken over dingen die zijn en die niet zijn.”. Dit legt, vóór Descartes’ dualisme, de grondvesten voor een nieuwe mensvisie, homo duplex, waarvan de leer, de anthropologia wordt opgedeeld in enerzijds anatomia en anderzijds – en voor het eerst – psychologia.

Dit is een aflevering uit de rubriek ‘Een Kleine Ode Aan’. In ongeveer 250 woorden looft een Nederlandse of Vlaamse auteur een al dan niet vergeten filosofisch pareltje.

Verder lezen

Bazan, A. (2011). The grand challenge for psychoanalysis – and neuropsychoanalysis: taking on the game. Frontiers in Psychology, 2,220. doi: 10.3389/fpsyg.2011.00220.
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2011.00220/full


Meer:

Volg ons op

TwitterInstagramFacebook

Op de hoogte blijven per mail?

Wanneer wil je een e-mail ontvangen?

Steun ons

Doneer Word vriend