Door Willem van der Deijl-Kloeg (Tilburg University)

Als hond Pip naar de dierenarts gaat krijgt ze een verdoving als er een ingreep wordt gedaan. En als we horen dat haar baasjes haar hebben laten inslapen ondanks dat ze niet ziek of erg oud was, dan vinden we dat, op z’n zachts gezegd, moreel problematisch. Als we horen over een Chinees festival waar mensen honden eten, dan denken we ook dat dit moreel niet door de beugel kan, vooral als we bedenken dat dit honden zijn net als Pip.

Maar, toch zijn er tientallen miljarden (!) koeien, varkens, en kippen die elk jaar worden geslacht (geen overdrijving), waarover veel mensen minder afkeurend oordelen.

Sommige van de beste grote ideeën zijn erg simpel. Zo ook deze: we moeten de belangen van individuen hetzelfde wegen als er geen relevante verschillen tussen ze zijn. Dit principe stelt ons in staat om racisme en seksisme te veroordelen. Maar, individuen anders behandelen, of ze als moreel minder belangrijk zien dan andere individuen, puur op basis van hun biologische soort heeft ook een naam: speciesisme.

Speciesisme is moeilijk, of zelfs onmogelijk, te rationaliseren. Neem het verschil tussen Pip en varkens, zoals Christopher. Er zijn wetenschappelijke aanwijzingen dat varkens cognitief vaardiger zijn dan honden en meer emotionele vaardigheden hebben. En, als we cognitieve, of emotionele capaciteiten als onderscheidende factor zouden zien, dan zijn er zelfs menselijke voorbeelden te noemen die minder goed scoren dan Christopher (vergevorderde alzheimerpatiënten of baby’s bijvoorbeeld).

De enige echte verklarende factor van onze verschillende blik op dieren lijkt te zijn dat varkens simpelweg varkens zijn, en honden honden. Maar, het feit dat je een varken bent maakt pijn niet minder pijnlijk, ophokking niet minder vervelend, en een vroege dood niet minder erg.

Jeremy Bentham wordt vaak gezien als de eerste moderne ethicus die het belang van dieren als belangrijk zag. In een significante voetnoot in de introductie van zijn werk Principles of Morals and Legislation, schrijft Bentham hierover: “ (…) the question is not, Can they reason? nor, Can they talk? but, Can they suffer? Why should the law refuse its protection to any sensitive being?

Dit is een aflevering uit de rubriek ‘Een Kleine Ode Aan een groots idee’. In ongeveer 300 woorden looft een Nederlandse of Vlaamse auteur een al dan niet vergeten filosofisch pareltje.

Verder lezen:

De term speciesisme is afkomstig van Richard Ryder, maar is gepopulariseerd door Peter Singer. Singer’s boek Dierenbevrijding (origineel: Animal Liberation, 1975) is een essentieel werk en een goede introductie in de dierenethiek. Peter Singer begint vanuit een utilistisch standpunt.

Tom Regan, in zijn boek The case for Animal Rights (1983) verdedigt dierenrechten vanuit een deontologisch perspectief.

The Stanford Encyclopedia of Philosophy heeft ook een goede introductiepagina over de morele status van dieren.


Meer:

Volg ons op

TwitterInstagramFacebook

Op de hoogte blijven per mail?

Wanneer wil je een e-mail ontvangen?

Steun ons

Doneer Word vriend